Чарговы артыкул па матэрыялах перыядычнага друку базы даных “Нацыянальная бібліятэка Беларусі ў прэсе” за 1960–1962 гады нагадае імёны ўжо вядомых супрацоўнікаў бібліятэкі і раскрые новыя, раскажа пра адкрыццё яе новага корпусу і чытальнай залы для моладзі.
Советская Белоруссия. 1962. 15 верасня. С. 3. Фота К. Якубовіча
З вялікай цікавасцю разам з вядомым журналістам і аўтарам фатаграфій Аляксандрам Дзітлавым мы наведалі Дзяржаўную бібліятэку БССР імя У.І. Леніна пачатку 1960-х гадоў. Аўтар артыкула, надрукаванага ў часопісе “Маладосць”, пазнаёміў чытачоў з некаторымі аддзеламі бібліятэкі, расказаў, якую літаратуру можна было заказаць у іх, пра рэдкія экзэмпляры кніг, а таксама штодзённую працу спецыялістаў. Тут і метадычная дапамога абласным, раённым, гарадскім, сельскім бібліятэкам, і абмен літаратурай з іншымі бібліятэкамі, і работа дамашняга абанемента, і выстаўкі літаратуры.
У аб’ектыў фотаапарата трапілі студэнты, хормайстар Дома культуры швейнай фабрыкі імя Крупскай, удзельнік самадзейнага хору, галоўны бібліятэкар Георгій Галенчанка (у 1960–1962 гадах працаваў у Дзяржаўнай бібліятэцы БССР), супрацоўніца аддзела міжбібліятэчнага абанемента Рыма Зіневіч, супрацоўніца Акадэміі навук БССР і іншыя.
Дыпломная праца Георгія Галенчанкі на Усесаюзным конкурсе навуковых студэнцкіх прац за 1959–1960 навучальны год атрымала высокую ацэнку, яе аўтар быў узнагароджаны медалём Міністэрства вышэйшай і сярэдняй спецыяльнай адукацыі СССР “За лепшую студэнцкую працу”.
Маладосць. 1960. № 6. С. 124
Загадчык чытальнай залы бібліятэкі Надзея Сцяпанаўна Чарненка ў “Советской Белоруссии” падрабязна расказала пра аддзелы абслугоўвання чытачоў, адзначала, што калектыў работнікаў бібліятэкі прыкладае шмат намаганняў каб стварыць ім лепшыя ўмовы для работы з кнігай. Каштоўныя кніжныя багацці, увага да запытаў карыстальнікаў, дакладная арганізацыя даведачна-бібліяграфічнага апарата спрыялі росту колькасці пастаянных чытачоў: “За последние десять лет число научных работников, посещающих библиотеку, возросло в три раза, инженерно-технических работников – в четыре с лишним раза, а рабочих – более чем в десять раз”.
У адной з чытальных залаў Беларускай дзяржаўнай бібліятэкі імя У.І. Леніна.
Фота Л. Папковіча. Советская Белоруссия. 1960. 7 снежня. С. 3
У 1960 годзе рэдакцыйна-выдавецкі аддзел Кніжнай палаты БССР пры Дзяржаўнай бібліятэцы БССР імя У.І. Леніна пачаў выдаваць штомесячны бібліяграфічны бюлетэнь “Новыя кнігі БССР” (выходзіў з 1960 па 1991 год), у якім змяшчаўся спіс рэкамендацыйнай літаратуры і каляндар знамянальных дат.
У гэтым жа годзе былі выпушчаны новыя вельмі каштоўныя даведнікі: “Перыядычны друк Беларусі. 1817–1916 гг.” (складальнік – галоўны бібліёграф аддзела беларускай літаратуры і бібліяграфіі Адам Антонавіч Сакольчык, які з вялікай стараннасцю і скрупулёзнасцю апісаў газеты і часопісы, што захаваліся ў Дзяржаўнай бібліятэцы імя У.І. Леніна, ва Урадавай бібліятэцы імя М. Горкага, у Дзяржаўным архіве БССР і Архіве Мінскай вобласці), “Перыядычны друк Беларускай ССР. 1917–1958 гг. Вып. I. Часопісы” і “Перыядычны друк Беларускай ССР. 1917–1959 гг. Вып. II. Газеты”. Пра гэта паведамляў А. Варановіч, аўтар артыкула, надрукаванага ў часопісе “Полымя”, выказваючы істотную заўвагу наконт недастатковага тыражу бібліяграфічных указальнікаў і спадзеючыся, што праца над імі будзе працягвацца. На старонках газеты “Літаратура і мастацтва” за 1961 год адзначалася паўната сабранага матэрыялу:
Безумоўна, гэтыя выданні сталі важнай крыніцай для многіх даследчыкаў у пошуках неабходных звестак.
У 1961 годзе выйшлі бібліяграфічны даведнік “Максім Багдановіч”, прысвечаны 70-годдзю з дня нараджэння беларускага паэта, і бібліяграфічная памятка “Піліп Пестрак”, у 1962-м – даведнік “Мастацкая літаратура Савецкай Беларусі (1917–1960)”, складальніцай іх з'яўлялася Ніна Барысаўна Ватацы.
Н.Б. Ватацы і Ф.І. Мільчына. Советская Белоруссия. 1962. 15 верасня. С. 3.
Фота К. Якубовіча
Летапісы жыцця і творчасці выдатных беларускіх пісьменнікаў спрыялі больш глыбокаму вывучэнню іх літаратурнай спадчыны, прапагандзе беларускай кнігі. У апошнім грунтоўным даведніку прадстаўлены не толькі пералік твораў мастацкай літаратуры беларускіх савецкіх пісьменнікаў, але і змешчаны звесткі пра пераклады твораў, а таксама кнігі, якія выйшлі пад рэдакцыяй пісьменнікаў Беларусі.
Чытачы часопіса “Маладосць” маглі пазнаёміцца з цікавым артыкулам “Кузьма Чорны i маладыя беларускія пісьменнікі” Н.Б. Ватацы. Аўтар расказвала пра любоў Кузьмы Чорнага да роднай літаратуры, чулыя адносіны да маладых літаратараў, пра клопаты пісьменніка аб іх лёсе.
З артыкула “Дворец книги”, надрукаванага ў газеце “Советская Белоруссия” 11 лістапада 1961 г., мы даведаліся пра адкрыццё новага корпуса бібліятэкі па вуліцы Кірава:
Загадчык аддзела беларускай літаратуры Мікалай Сямёнавіч Васілеўскі ўсхвалявана пісаў пра неабходнасць разгортвання работы па выяўленні і збіранні матэрыялаў аб родным краі, аб арганізацыі кнігаабмену з бібліятэкамі іншых рэспублік, прапаноўваў “устанавіць кантакт з букіністычнымі магазінамі Масквы, Вільнюса, Ленінграда, Кіева, Рыгі, Варшавы, куды трапляе шмат беларускай літаратуры ад прыватных асоб” (ЛіМ. 1962. 5 студзеня. С. 4). У артыкуле “Чым мы заклапочаны” ён падрабязна расказваў пра дасягненні аддзела, папаўненне яго фонду, аднак быў вельмі заклапочаны станам некаторых рэдкіх выданняў, якія патрабавалі пераплёту ці рэстаўрацыі, недастатковасцю бібліяграфічнай работы ў складанні даведнікаў на творы класікаў беларускай літаратуры В. Дуніна-Марцінкевіча, Ф. Багушэвіча, пісьменнікаў 20–30-х гадоў.
Сёння ў Нацыянальнай бібліятэцы Беларусі можна карыстацца электроннымі выданнямі “Жыве паміж намі дудар наш…: да 200-годдзя з дня нараджэння В. Дуніна-Марцінкевіча”, “Не пакідайце ж мовы нашай беларускай…: да 180-годдзя з дня нараджэння Ф. Багушэвіча”, у якіх змешчаны цэнныя матэрыялы пра беларускіх пісьменнікаў, у тым ліку і бібліяграфічныя звесткі.
На партале НББ размешчаны маштабны віртуальны рэсурс “На хвалі часу, у плыні жыцця”, прымеркаваны да 100-годдзя літаратурнага аб’яднання “Маладняк”, дзе сабрана і сістэматызавана творчая спадчына многіх пісьменнікаў 20-х гадоў. Інфармацыя ўключае алічбаваныя кнігі аўтараў, фотагалерэю, бібліяграфічныя спісы па творчасці пісьменнікаў і інш.
М.С. Васілеўскі ставіў канкрэтныя задачы па ўпарадкаванні фонду аддзела, зберажэнні рэдкіх выданняў, спадзяваўся, што лепшыя ўмовы – пераезд аддзела ў новае памяшканне, будуць спрыяць якаснаму абслугоўванню чытачоў.
19 кастрычніка 1962 года ў газеце “Советская Белоруссия” адкрылася рубрыка “Уголок любителя книги”, у якой бібліёграф Дзяржаўнай бібліятэкі Варвара Міронаўна Сіленка знаёміла чытачоў з найбольш цікавымі новымі творамі пра жыццё і дзейнасць савецкіх людзей, навінкамі замежнай літаратуры.
Загадчык навукова-метадычнага аддзела бібліятэкі Ганна Рыгораўна Меламед на старонках рэспубліканскіх газет падымала шэраг пытанняў па паляпшэнні абслугоўвання чытачоў, прапагандзе чытання, у артыкуле “Бліжэй да чытача” расказвала пра новыя формы работы брэсцкіх бібліятэк – дамашнія бібліятэкі: “Пенсіянеры, хатнія гаспадыні па ўласнай ініцыятыве бяруць у бібліятэках па 100–150 кніг і выдаюць іх чытачам свайго дома, квартала, вуліцы”. Яна таксама прапаноўвала зрабіць рэарганізацыю бібліятэк – далучыць дробныя прафсаюзныя бібліятэкі да бібліятэк аблсавпрофа.
Нечаканым было даведацца, што ў 1962 годзе адкрылася новая чытальная зала для моладзі, якая абслугоўвала вучняў тэхнікумаў, тэхнічных вучылішчаў і старэйшых класаў агульнаадукацыйных школ. “За семь месяцев в этом зале молодые люди получили и прочли 28 845 экземпляров книг и журналов по самым различным отраслям знаний”, – пісаў дырэктар бібліятэкі Фёдар Уладзіміравіч Сцепанюк у газеце “Советская Белоруссия”.
15 верасня 1962 года споўнілася 40 гадоў з дня заснавання Дзяржаўнай бібліятэкі імя У.І. Леніна, за гэты час яна вырасла ў найбагацейшае кнігасховішча, якое налічвала 3 мільёны 300 тысяч экзэмпляраў кніг.
Советская Белоруссия. 1962. 14 верасня. С. 4
Ф.У. Сцепанюк паведамляў: “К сороколетию библиотеки сдается в эксплуатацию новое здание с хранилищем на 1 миллион 650 тысяч книг и читальными залами на 240 мест”. Расказваючы пра шматгранную дзейнасць калектыву бібліятэчных работнікаў, адзначаў, што многія з іх прысвяцілі бібліятэчнай справе ўсё сваё свядомае жыццё:
Советская Белоруссия. 1962. 15 верасня. С. 3
Больш падрабязную інфармацыю па тэме можна знайсці ў базе даных “Нацыянальная бібліятэка Беларусі ў прэсе”. Акрамя таго, аформіўшы падпіску на рассылку артыкулаў згаданага рэсурсу, вы будзеце атрымліваць усе навіны пра нашу бібліятэку.
Матэрыял падрыхтаваны Таццянай Папроцкай, загадчыцай сектара інфармацыйна-аналітычнага аддзела.
Бібліяграфія:
- Аўгусціновіч, Н. З якога разліку? / Н. Аўгусціновіч // ЛіМ. – 1961. – 24 лістап. – С. 3.
- Багдановіч, М. Каштоўны даведнік / М. Багдановіч, І. Саламевіч // Звязда. – 1962. – 1 снеж. – С. 4.
- Бакланов, Н. Для вас, юноши и девушки / Н. Бакланов // Советская Белоруссия. – 1962. – 5 янв. – С. 4.
- Варановiч, С. Прадоўжыць пачатую працу / С. Варановiч // Полымя. – 1960. – № 10. – С. 184–185.
- Васілеўскі, М. С. Краязнаўчая работа ў бібліятэцы / М.С. Васілеўскі // ЛіМ. – 1962. – 5 студз. – С. 4.
- Васілеўскі, М. С. Чым мы заклапочаны / М.С. Васілеўскі // ЛіМ. – 1962. – 16 сак. – С. 4.
- Ватацы, Н. Кузьма Чорны i маладыя беларускiя пiсьменнiкi / Н. Ватацы, Н. Лапідус // Маладосць. – 1960. – № 4. – С. 59–61.
- Дзiтлаў, А. Скарбнiца ведаў / А. Дзітлаў // Маладосць. – 1960. – № 6. – С. 120–124.
- Ефимов, С. Дворец книги / С. Ефимов // Советская Белоруссия. – 1961. – 11 нояб. – С. 4.
- [Исполнилось 40 лет со времени принятия постановления СНК БССР об открытии Белорусской государственной библиотеки в городе Минске...] // Советская Белоруссия. – 1962. – 14 сент. – С. 4.
- Меламед, Х.Г. Бліжэй да чытача / Х.Г. Меламед // ЛіМ. – 1960. – 7 чэрв. – С. 1.
- “Новые книги БССР” // Советская Белоруссия. – 1960. – 2 авг. – С. 3.
- Степанюк, Ф. Светоч знаний, культуры / Ф. Степанюк // Советская Белоруссия. – 1962. – 15 сент. – С. 3.
- Черненко, Н. С. Наша гордость / Н.С. Черненко // Советская Белоруссия. – 1960. – 7 янв. – С. 3.
- Юрэвіч, А. Друк Беларусі за сто год /А. Юрэвіч // ЛіМ. – 1961. – 17 лют. – С. 2.
