29 лістапада ў Нацыянальнай бібліятэцы Беларусі адбылася літаратурная імпрэза “На хвалі «Маладняка»”, прымеркаваная да 100-годдзя ўтварэння Усебеларускага літаратурнага аб’яднання паэтаў і пісьменнікаў “Маладняк” (1923–1928).
Роўна 100 гадоў прайшло з таго сцюдзёнага вечара 28 лістапада 1923 года, калі ў мінскім камсамолькім клубе “КІМ” сабраліся шэсць маладых пісьменнікаў – Міхась Чарот, Анатоль Вольны, Алесь Дудар, Андрэй Александровіч, Адам Бабарэка, Язэп Пушча – і вырашылі стварыць літаратурнае аб’яднанне. З цягам часу суполка перарасла ў абсалютна ўнікальнае згуртаванне, якое зрабіла рэвалюцыю ў беларускай літаратуры. Маладнякоўцы сталелі, праходзілі эпохі, мяняліся пакаленні, з’яўляліся новыя маладыя аўтары… Сёння, з вышыні перажытых часоў, нібы праз павелічальнае шкло, бачная тая вялікая справа, якая была некалі распачата сябрамі літаб’яднання і плён якой мы, сучасныя беларусы, можам ацаніць і зберагчы.
На мерапрыемстве ў цёплай атмасферы сяброўскай сустрэчы былі падведзены вынікі сумеснага маштабнага праекта “На хвалі часу, у плыні жыцця”. “Праект чатырох” распачалі яшчэ ў 2019 годзе чатыры ўстановы-партнёры: Нацыянальная бібліятэка Беларусі, Дзяржаўны музей гісторыі беларускай літаратуры, Беларускі дзяржаўны архіў-музей літаратуры і мастацтва і Выдавецкі дом “Звязда”. У імпрэзе ўзялі ўдзел супрацоўнікі музеяў, архівісты, літаратуразнаўцы, выкладчыкі, прадстаўнікі СМІ.
З прывітальнымі словамі да прысутных звярнуўся Вадзім Гігін, генеральны дырэктар Нацыянальнай бібліятэкі Беларусі, кандыдат гістарычных навук, дацэнт. Ён абазначыў ролю літаратурнага аб’яднання “Маладняк” у кантэксце беларускай гісторыі.
Віншаванні з “маладнякоўскім” юбілеем і словы падзякі партнёрам праекта выказаў Сяргей Усік, дырэктар Дзяржаўнага музея гісторыі беларускай літаратуры. Да 100-гадовага юбілею згуртавання 28 лістапада Музей гісторыі беларускай літаратуры адкрыў літаратурна-мастацкую выстаўку “Бурлівага лёту сляды незмярымы”.
Пра асаблівасці экспазіцыі, выкананай у духу супрыматызму, які вельмі адпавядае “бурапеннасці” маладнякоўцаў, распавяла Ірына Князева, куратар экспазіцыі, старшы навуковы супрацоўнік навукова-экспазіцыйнага аддзела музея.
Выстаўка стваралася сумесна з фондамі ўстаноў-партнёраў, таму сярод экспанатаў наведвальнікі могуць убачыць прыжыццёвыя выданні маладнякоўцаў і часопісы з фондаў Нацыянальнай бібліятэкі, супрацоўнікі якой таксама ўзялі ўдзел ў мерапрыемстве, павіншаваўшы партнёраў з адкрыццём цудоўнай экспазіцыі.
Фрагменты выстаўкі “Бурлівага лёту сляды незмярымы”.
Дзяржаўны музей гісторыі беларускай літаратуры. 28.11.2023 г.
Цікава, што імпрэза ў Нацыянальнай бібліятэцы праходзіла на фоне выстаўкі інсітнага мастацтва “Адтуліны-адсюліны”, частка твораў якой належыць аўтарству Ірыны Князевай. З творчасцю Ірыны Расціславаўны можна азнаёміцца да 10 снежня на выстаўцы ў галерэі “Лабірынт”.
Вельмі прыемна, што на мерапрыемстве сабраліся людзі, якія, як некалі і маладнякоўцы, захоплены сваёй справай, творчасцю, шмат гадоў зберагаюць, даследуюць і папулярызуюць спадчыну нашых пісьменнікаў. На імпрэзе прагучала выступленне Ганны Запартыка, ганаровага архівіста Беларусі, чалавека, які стаяў ля вытокаў праекта “На хвалі часу, у плыні жыцця”. Ганна Вячаславаўна распавяла пра вядомы “маладнякоўскі” фонд № 225 Беларускага дзяржаўнага архіва-музея літаратуры і мастацтва, дзе захоўваюцца дакументы ўдзельнікаў згуртавання.
Сёлета Нацыянальная бібліятэка падрыхтавала віртуальны раздзел праекта, прысвечаны 115-годдзю з дня нараджэння паэткі і перакладчыцы Яўгеніі Пфляўмбаўм (1908–1996). На імпрэзе новы рэсурс прэзентавала Юлія Амосава, галоўны бібліёграф інфармацыйна-аналітычнага аддзела.
У юбілейны год “Маладняка” была здзейснена важная справа: пабачыла свет трохкніжжа выбраных вершаў беларускіх паэтак-маладняковак Наталлі Вішнеўскай, Зінаіды Бандарынай і Яўгеніі Пфляўмбаўм. Кнігі былі апублікаваны ў межах выдавецкай ініцыятывы “Пфляўмбаўм” і сталі вынікам шматгадовай працы літаратуразнаўцаў. Пра падрыхтоўку кніг распавяла адна з іх укладальніц, шматгадовы партнёр праекта “На хвалі часу, у плыні жыцця” Аксана Данільчык, паэтка, перакладчыца, кандыдат філалагічных навук. Аксана Аляксееўна таксама паведаміла пра невядомыя вершы Яўгеніі Пфляўмбаўм, якія ёй удалося знайсці ў нашай электроннай калекцыі “Беларуская літаратурная спадчына. Часопісы 1919–1939 гг.”.
Грунтоўнае падсумаванне ўсяго літаратурнага працэсу 1920-х гадоў, разважанні пра ролю “Маладняка” і значэнне творчасці маладнякоўцаў прагучалі ў выступленні Ірыны Багдановіч, паэткі, кандыдата філалагічных навук, дацэнта, старшага навуковага супрацоўніка Інстытута літаратуразнаўства імя Янкі Купалы НАН Беларусі. Ірына Эрнстаўна ўнесла значны ўклад у праект, была сябрам журы літаратурных конкурсаў, стварыла артыкул пра жыццёвы і творчы шлях Уладзіміра Дубоўкі, які адкрывае віртуальны раздзел пра пісьменніка.
Па добрай традыцыі імпрэзу аздобілі творчыя выступленні народнага літаратурнага тэатра “Жывое слова” Беларускага дзяржаўнага педагагічнага ўніверсітэта імя Максіма Танка пад кіраўніцтвам Алесі Сівохінай. У выкананні артыстаў душэўна і пранікнёна гучалі вершы Яўгеніі Пфляўмбаўм, Уладзіміра Дубоўкі, Уладзіміра Жылкі, Язэпа Пушчы.
Нацыянальная бібліятэка выказвае словы шчырай падзякі кожнаму, хто далучыўся да праекта “На хвалі часу, у плыні жыцця”, – нашым партнёрам, даследчыкам і аўтарам, сябрам журы літаратурных конкурсаў і іх шматлікім удзельнікам, нашым калегам і сябрам! Віншуем з прыгожым “маладнякоўскім” юбілеем!
Матэрыял пададзены інфармацыйна-аналітычным аддзелам.
