1 лістапада мы адзначылі 115-годдзе з дня нараджэння паэткі і перакладчыцы Яўгеніі Пфляўмбаўм (1908–1996), у гонар якой Нацыянальная бібліятэка стварыла новы віртуальны раздзел праекта “На хвалі часу, у плыні жыцця”. Рэсурс папоўнілі каштоўныя матэрыялы з фондаў Цэнтральнай навуковай бібліятэкі імя Якуба Коласа Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі (ЦНБ НАН Беларусі).
Падчас працы над віртуальным раздзелам, мы пазнаёміліся з Таццянай Камашыла, унучкай паэта-маладнякоўца і перакладчыка Тодара Кляшторнага (1903–1937), спадкаемцы Яўгеніі Пфляўмбаўм. Таццяна Генадзьеўна дала дазвол на карыстанне асобнымі архіўнымі дакументамі паэткі, якія захоўваюцца ў фондзе № 17 “Максім Лужанін” (вопіс 1) Цэнтра даследаванняў старадрукаваных выданняў і рукапісаў ЦНБ НАН Беларусі. Дзякуючы такому плённаму супрацоўніцтву копіі дакументаў папоўнілі фотагалерэю рэсурсу, прысвечанага Яўгеніі Эргардаўне, і цяпер даступны любому карыстальніку. (Звяртаем увагу, што напісанне прозвішчаў асоб на фотаздымках даецца згодна з данымі вопісу.)
Сярод дакументаў – сямейныя фотаздымкі паэткі з роднымі і сябрамі, якія набліжаюць да нас яе асобу і час. На здымках побач з Яўгеніяй Пфляўмбаўм і яе мужам Максімам Лужаніным – іх вядомыя сучаснікі і сябры: Якуб Колас, Кандрат Крапіва з жонкай Аленай Атраховіч, Максім Танк, Міхась Лынькоў і інш. Выявы, зробленыя падчас адпачынку, перадаюць шчасце моманту, прыўзняты настрой, праз іх струменіцца цеплыня і душэўнасць. Гледзячы на іх, многія ўзгадаюць сваіх родных на здымках са старых сямейных альбомаў.
Максім Танк, Аксана Куляшова (Вечар), Максім Лужанін,
Соф’я Лынькова, Яўгенія Пфляўмбаўм. Нарач, 1954
Прыцягваюць увагу рэдкія фотаздымкі, на якіх можна ўбачыць маці, айчыма і брата Яўгеніі Пфляўмбаўм.
Алена Кандратаўна Сакалоўская (Лагун), маці Яўгеніі Пфляўмбаўм, 1930-я гг.
Уладзімір Рафаілавіч Сакалоўскі, айчым Яўгеніі Пфляўмбаўм, 1930-я гг.
У рэсурсе таксама прадстаўлены дакументы, лісты і запіскі паэткі з фондаў ЦНБ НАН Беларусі. Найбольш змястоўныя матэрыялы – лісты Яўгеніі Пфляўмбаўм да мужа і брата. Праз радкі адчуваецца эпоха, змрочныя 1930-я і 1940-я гады, сямейныя клопаты і трывога за родных. Кранае ліст маці паэткі, датаваны 1937 годам і адрасаваны дачцэ. Вядома, што Алена Кандратаўна была непісьменная і засвоіць грамату так і не здолела, таму ліст напісаны рукой яе мужа, Уладзіміра Сакалоўскага, айчыма Яўгеніі. Не можа не закрануць і ліст Эргарда Пфлаўмбаўма, бацькі паэткі. Па пэўных абставінах шчаслівае сямейнае жыццё бацькоў Жэні не склалася. У лісце, датаваным 1957 годам, бацька просіць прабачэння ў сваёй ужо дарослай дачкі і звяртаецца з просьбай даслаць фотаздымак: “…теперь хотелось бы видеть твою фотокарточку, и тогда могу уйти на вечный покой. Буду ждать письмо и карточку. Твой отец Эргард Пфлаумбаум. Целую тебя тысячу раз”. У канцы ён указвае свой адрас, куды просіць дасылаць фотаздымак, але адказу Яўгеніі сярод дакументаў вопісу № 1 няма, і ці быў ён увогуле?
Фрагмент ліста Алены Сакалоўскай, маці Яўгеніі. 1937
Фрагмент ліста Эргарда Пфлаўмбаўма, бацькі Яўгеніі. 09.07.1957
Выказваем падзяку шаноўнай Таццяне Камашыла, а таксама супрацоўнікам цэнтра даследаванняў старадрукаваных выданняў і рукапісаў ЦНБ НАН Беларусі за магчымасць карыстацца каштоўнымі дакументамі Яўгеніі Пфляўмбаўм. З дапамогай сямейных архіваў становіцца яшчэ больш зразумелы час і абставіны жыцця нашых пісьменнікаў.
Матэрыял пададзены інфармацыйна-аналітычным аддзелам.
