У апошні час існуе меркаванне, што маладое пакаленне перастала наведваць бібліятэкі, усе чытаюць кніжныя навінкі толькі ў электронным выглядзе, а самі храмы кніг сталі значна менш запатрабаванымі. Так гэта ці не – з гэтымі пытаннямі мы звярнуліся да дырэктара Нацыянальнай бібліятэкі Арменіі Тыграна Заргарана.
– Спадар Заргаран, на дадзены момант шматлікія прадстаўнікі маладога пакалення аддаюць перавагу чытанню кніг у электронным варыянце. Ці запатрабаваны такія кнігі ў Нацыянальнай бібліятэцы Арменіі і ў бібліятэках нашай краіны?
– На сённяшні дзень армянскія бібліятэкі актыўна ўцягнутыя ў працэс стварэння электронных варыянтаў кніг, бо для сучаснай моладзі, сапраўды, значна зручней чытаць кнігі ці часопісы ў электронным фармаце. Акрамя таго, у нас ёсць вялікая колькасць замежных чытачоў. Фонд электронных кніг Нацыянальнай бібліятэкі складае каля 8 тыс. адзінак. Акрамя гэтага, у нас ёсць каталог выданняў армянскіх газет. Гэта значыць, тых газет, якія працяглы час выдаваліся і выдаюцца ў Арменіі. Мы таксама ствараем іх электронны варыянт, што прадугледжвае больш карпатлівую работу, паколькі ў іх ёсць дата – дзень, месяц і год выхаду. Ужо створана больш за 2 мільёны электронных варыянтаў газет. І кнігі, і часопісы, і газеты карыстаюцца вялікім попытам. Гэта тое, чым займаюцца бібліятэкі, каб ісці ў нагу з часам і з найноўшымі IT-тэхналогіямі.
– Скажыце, ці дастаткова бібліятэцы тых сродкаў, якія выдаткоўвае на яе дзейнасць дзяржава, ці ў некаторых пытаннях у вас узнікаюць фінансавыя цяжкасці?
– Ведаеце, гэта неадназначнае пытанне. Напрыклад, шматлікія сусветна вядомыя бібліятэкі імкнуцца закупляць усе акадэмічныя выданні, якія выходзяць у свет. Натуральна, нашых сродкаў на гэта не заўсёды хапае, але прыярытэтнымі для нас з’яўляюцца тыя выданні, аўтарамі якіх выступаюць армяне, альбо кнігі на армянскай мове, кнігі пра Арменію і кнігі, звязаныя з армяназнаўствам. Таксама мы купляем на аўкцыёнах асобнікі рэдкіх кніг, унікальных карт, на якіх у вельмі далёкія часы (калі многіх нашых суседзяў яшчэ не было на геаграфічных картах свету) была адлюстравана армянская дзяржава. Акрамя гэтага, мы набываем кнігі з аўкцыёнаў на такіх вядомых пляцоўках, як eBay, Amazon і г.д.
– Калі вашых фінансавых магчымасцей не заўсёды хапае, дык ці дапамагае супрацоўніцтва з міжнароднымі арганізацыямі папаўняць фонды галоўнай бібліятэкі краіны?
– Вядома, у нас існуе такая практыка. Ёсць шэраг бібліятэк ва ўсім свеце, з якімі ў нас заключаны дамовы. У асноўным гэта, вядома ж, нацыянальныя бібліятэкі розных краін. Яны дораць нам пэўную колькасць кніг у адпаведнасці з нашымі інтарэсамі, а мы – ім. Часцяком асобныя людзі, усведамляючы значнасць Нацыянальнай бібліятэкі Арменіі, перадаюць нам літаратуру ў дар. З дапамогай такога супрацоўніцтва мы часам атрымліваем вельмі рэдкія і дарагія кнігі, цікавыя нашым чытачам. Таксама ў бібліятэцы ёсць аддзел, дзе можна замовіць любую кнігу з каталога тых бібліятэк, з якімі мы заключылі адпаведныя дамовы, і на працягу тыдня яна будзе дастаўлена ў Арменію. Калі ж кніга ёсць толькі ў адзіным асобніку, дык нам дасылаюць яе ксеракопію. Натуральна, такая практыка вельмі зручная.
– Дамаўляючыся аб інтэрв’ю, мы даведаліся, што вы нядаўна наведалі Астану. Раскажыце, калі ласка, наколькі прадуктыўна ідзе супрацоўніцтва галоўных бібліятэк Арменіі і Казахстана?
– Пасля распаду СССР многія нашы сувязі з іншымі постсавецкімі краінамі абарваліся, і зараз мы вельмі рады, што ранейшыя кантакты аднаўляюцца. Казахстан – наш сусед, паміж намі наладжаны эканамічныя і палітычныя сувязі. Наведванне Астаны было прымеркавана да міжнароднага форуму “Чытацкая нацыя ў чытацкім свеце”. У рамках візіту мы атрымалі афіцыйную прапанову стварыць цэнтр казахскай літаратуры і з вялікім задавальненнем яе прынялі. Таксама нашай бібліятэцы падарылі выдатныя, цікавыя і рэдкія выданні, якія будуць вельмі карысныя для моладзі. Такім чынам, можна сказаць пра тое, што паміж дзвюма нашымі краінамі наладжана узаемавыгаднае супрацоўніцтва.
– Як бы вы вызначылі сукупны партрэт вашых чытачоў? Ці павялічылася колькасць наведвальнікаў бібліятэкі з часоў СССР?
– Справа ў тым, што ў часы СССР не было электронных варыянтаў кніг. А цяпер у нас ёсць вялікая колькасць чытачоў з усяго свету, якія не могуць прыехаць у Арменію, але могуць скарыстацца электроннымі версіямі нашага кніжнага фонду. Асноўны ж працэнт рэальных чытачоў – моладзь, для якой у бібліятэцы больш зручна і камфортна працаваць, чым дома, бо тут нішто не адцягвае ад чытання. І я вельмі рады, што з кожным годам колькасць нашых наведвальнікаў толькі расце.
Крыніца: Российская ассоциация электронных библиотек
Пераклад з рускай мовы Юрыя Чарнякевіча, вядучага бібліятэкара аддзела суправаджэння інтэрнэт-партала Нацыянальнай бібліятэкі Беларусі.
