З 14 сакавіка па 13 красавіка ў зале дакументаў міжнародных арганізацый (пам. 207g) ладзіцца выстаўка “Людзі розныя, людзі роўныя: расы без расізму”, прысвечаная Міжнароднаму дню барацьбы за ліквідацыю расавай дыскрымінацыі.
Гэты Дзень быў абвешчаны на XXI сесіі Генеральнай Асамблеі ААН 26 кастрычніка 1966 года (рэзалюцыя 2142 (XXI)) і штогод адзначаецца 21 сакавіка.
Дата абрана ў памяць ахвяр трагічных падзей у ПАР: у 1960 годзе ў паўднёваафрыканскім горадзе Шарпевілі паліцыя расстраляла 69 удзельнікаў мірнай дэманстрацыі, пратэставаўшых супраць прынятых у рамках палітыкі апартэіду “законаў аб пропусках”. Многія, уключаючы жанчын і дзяцей, былі паранены.
Першы артыкул Усеагульнай дэкларацыі праў чалавека абвяшчае, што “ўсе людзі нараджаюцца свабоднымі і роўнымі ў сваёй годнасці і правах”. Абвяшчаючы Міжнародны дзень барацьбы за ліквідацыю расавай дыскрымінацыі, Генеральная Асамблея ААН адзначыла, што расавая дыскрымінацыя з’яўляецца злачынствам супраць чалавечай годнасці і адмаўленнем асноўных свабод і праў чалавека. Асамблея прызнала, што дыскрымінацыя з’яўляецца сур’ёзнай перашкодай да эканамічнага і сацыяльнага развіцця, міжнароднага супрацоўніцтва і міру, і заклікала міжнароднае супольніцтва падвоіць намаганні ў мэтах ліквідацыі ўсіх форм расавай дыскрымінацыі і ксенафобіі, дзе б яны ні мелі месца.
З часу абвяшчэння рэзалюцыі ў справе барацьбы за ліквідацыю расавай дыскрымінацыі быў дасягнуты істотны прагрэс. У многіх краінах былі скасаваны расісцкія законы і практыка. Забарона расавай дыскрымінацыі была замацавана ва ўсіх ключавых міжнародных дакументах па правах чалавека. Для барацьбы з расізмам была створана спецыяльная міжнародная сетка, якая функцыянуе ў адпаведнасці з палажэннямі Міжнароднай канвенцыі аб ліквідацыі ўсіх форм расавай дыскрымінацыі. Сёння гэтую Канвенцыю ратыфікавалі амаль усе краіны свету.
У 2001 годзе ў Дурбане (ПАР) адбылася Сусветная канферэнцыя па барацьбе супраць расізму, расавай дыскрымінацыі, ксенафобіі і звязанай з імі нецярпімасці, на якой былі прыняты найбольш аўтарытэтныя і ўсёабдымныя дакументы, накіраваныя на барацьбу з расізмам і расавай дыскрымінацыяй, – Дурбанская дэкларацыя і Праграма дзеянняў. У красавіку 2009 года ўдзельнікі Канферэнцыі па аглядзе Дурбанскага працэсу прааналізавалі глабальны прагрэс, дасягнуты ў барацьбе з расізмам, і прыйшлі да высновы, што шмат яшчэ трэба зрабіць. Удзельнікі канферэнцыі адзначылі, што сёння нельга гаварыць пра поўнае выкараненне расізму і расавай дыскрымінацыі. Гэта праблема да сённяшняга дня застаецца досыць актуальнай у свеце. Выпадкі расавай і этнічнай дыскрымінацыі адбываюцца штодня, абцяжарваючы прагрэс мільёнаў людзей ва ўсім свеце. Расізм і нецярпімасць могуць прымаць самыя розныя формы: ад парушэння асноватворных прынцыпаў раўнапраўя адносна некаторых асоб да распальвання этнічнай нянавісці, якая можа прыводзіць да генацыду, – і ўсё гэта можа стаць прычынай гібелі людзей і расколу ў грамадстве. На канферэнцыі было падкрэслена, што барацьба з расізмам з’яўляецца адной з важнейшых задач міжнароднай супольнасці.
Прапанаваная тэматычная выстаўка заклікана прыцягнуць увагу чытача да дзейнасці ААН і іншых міжнародных арганізацый і асацыяцый, накіраванай на пераадоленне расізму і барацьбу з расавай дыскрымінацыяй на мясцовым, нацыянальным і міжнародным узроўнях.
Экспазіцыя налічвае каля 60 дакументаў: кнігі, брашуры, перыядычныя выданні, мімеаграфаваныя матэрыялы. Вялікую частку выстаўкі складаюць дакументы міжнародных арганізацый (ААН, ЮНЕСКА, Еўрапейскага саюза, Савета Еўропы) на рускай, французскай і англійскай мовах.
Выстаўка ўключае наступныя тэматычныя раздзелы:
- Расізм у гістарычнай рэтраспектыве;
- Міжнародныя прававыя дакументы, якія адносяцца да ліквідацыі расізму і ўсіх форм расавай дыскрымінацыі;
- Міжнароднае супрацоўніцтва па барацьбе з праявамі расізму;
- Палітыка асобных краін, накіраваная на выкараненне расізму.
Выстаўка будзе карысная спецыялістам у галіне міжнародных адносін, юрыстам, навуковым супрацоўнікам, выкладчыкам, студэнтам вышэйшых навучальных устаноў, а таксама ўсім, хто цікавіцца праблемамі праў чалавека.
Карысныя спасылкі
Сістэма ААН
- Упраўленне вярхоўнага камісара ААН па правах чалавека
- Расізм і правы чалавека
- Камітэт па ліквідацыі расавай дыскрымінацыі*
- Спецыяльны дакладчык па пытанні аб сучасных формах расізму, расавай дыскрыминацыі, ксенафобіі і звязанай з імі нецярпімасці*
- Міжурадавая рабочая група па эфектыўным ажыццяўленні Дурбанскай дэкларацыі і Праграмы дзеянняў*
- Рабочая група экспертаў па праблеме асоб афрыканскага паходжання*
- Група незалежных вядомых экспертаў*
- Камітэт па ліквідацыі расавай дыскрымінацыі (факталагічны бюлетэнь № 12)
- Арганізацыя Аб’яднаных Нацый па пытаннях адукацыі, навукі і культуры*
- Арганізацыя Аб’яднаных Нацый па спорце на карысць развіцця і міру*
Канферэнцыі
- Канферэнцыя па аглядзе Дурбанскага працэсу (Жэнева, 20–24 красавіка 2009 года)
- Сусветная канферэнцыя па барацьбе супраць расізму, расавай дыскрымінацыі, ксенафобіі і звязанай з імі нецярпімасці (Дурбан, Паўднёвая Афрыка, 31 жніўня – 7 верасня 2001 года)
Асноватворныя дакументы
- Усеагульная дэкларацыя праў чалавека
- Дэкларацыя ААН аб ліквідацыі ўсіх форм расавай дыскрымінацыі
- Міжнародная канвенцыя аб ліквідацыі ўсіх форм расавай дыскрымінацыі
- Дэкларацыя аб расе і расавых прымхах
- Дурбанская дэкларацыя і Праграма дзеянняў
- Выніковы дакумент Канферэнцыі па аглядзе Дурбанскага працэсу
- Рэзалюцыя аб абвяшчэнні Дня (A/RES/2142 (XXI))
- Рэзалюцыя аб абвяшчэнні Тыдня салідарнасці з народамі, якія змагаюцца супраць расізму і расавай дыскрымінацыі (A/RES/34/24)
- Дэкларацыі і канвенцыі
- Дзесяцігоддзе дзеянняў па барацьбе супраць расізму і расавай дыскрымінацыі