Жыццё пасля «Маладняка»… У адных яно было кароткім, на долю іншых выпалі цяжкія выпрабаванні не толькі гадамі сталінскага тэрора, але і вайной. Сярод апошніх – Зінаіда Бандарына.
У артыкуле «Лейтэнант Зіна» паэт Станіслаў Шушкевіч напісаў: «Літаратурная спадчына З. Бандарынай не вельмі вялікая: некалькі зборнікаў паэзіі і прозы, сцэнарый, вершы, нарысы, апавяданні ў перыядычным друку. Але ўсё гэта напісана шчыра, проста і пранікнёна». Тут важна дадаць: гаворка ідзе пра апублікаваную спадчыну, бо ў Зінаіды Бандарынай засталіся творы ў рукапісах і машынапісах, і гэтыя тэксты сёння паступова прыходзяць да чытача, бо, несумненна, заслугоўваюць увагі.
У бібліяграфічным даведніку «Беларускія пісьменнікі» гады з 1934-га па 1945-ты не адзначаныя ніводнай паэтычнай публікацыяй, аднак Мікола Хведаровіч згадвае: «Страсныя патрыятычныя вершы Бандарынай у франтавым друку заклікалі байцоў стаяць за родную Маскву». Даводзіцца спадзявацца, што гэта было напісана на падставе канкрэтных даных і з цягам часу публікацыі адшукаюцца. Адзначым, што хоць тэма вайны, жыцця і смерці, лёсу Беларусі ў той жорсткі час раскрываецца ў творах Наталлі Арсенневай і Ларысы Геніюш, якія самі не ваявалі, партызанак Ніны Тарас і Ганны Новік, але паэтка-франтавічка, санінструктар, здаецца, у нас адна – Зінаіда Бандарына.
Вершы «франтавой» тэматыкі сустракаюцца сярод рукапісаў Бандарынай, а частка ўвайшла ў зборнік «Выбраныя вершы», падрыхтаваны паэткай, але, на жаль, нявыдадзены. У ім ёсць творы, якія датуюцца 1942 і 1945 гадамі, а таксама вершы без даты. Больш за палову тэкстаў напісаныя ў канцы 1950-х гадоў.
Звесткі пра ўдзел Зінаіды Бандарынай у ваенных падзеях ёсць ва ўсіх біяграфічных артыкулах, але звычайна яны абмяжоўваюцца толькі канстатаваннем факту і ніяк не звязваюцца з яе творчасцю (акрамя ўжо згаданага артыкула Хведаровіча).
«На хвалі часу, у плыні жыцця» – праект Нацыянальнай бібліятэкі Беларусі, Дзяржаўнага музея гісторыі беларускай літаратуры, Беларускага дзяржаўнага архіва-музея літаратуры і мастацтва, часопіса «Маладосць», прысвечаны 100-годдзю ўтварэння літаратурнага аб’яднання «Маладняк».
Аўтар публікацыі: Аксана Данільчык.
Крыніца: часопіс «Маладосць»
Таксама чытайце:
- «Асабістая справа» Зінаіды Бандарынай і іншыя матэрыялы да біяграфіі
- “Жывы” віртуальны праект “На хвалі часу, у плыні жыцця”
