У беларускім фальклоры ёсць істоты больш незвычайныя за ведзьм і русалак. Менавіта іх і вырашыў адлюстроўваць у сваіх малюнках мастак-самавук з Гродна. Толькі паглядзіце, як здорава!
Дзе даведацца пра беларускі фальклор больш?
У дзяцінстве Артур наведваў дзіцячыя гурткі, а з часам маляванне стала хобі, якому ён працягнуў вучыцца сам. Зараз Артур працуе праграмістам, а ў вольны час выкладае малюнкі беларускіх нячысцікаў.
Міфы і легенды цікавілі Артура з дзяцінства. Гэтыя тэмы часта з’яўляліся ў яго малюнках, таму мастак і абраў такую тэму для акаўнта.
Профіль пра беларускае паскуддзе мастак завёў нядаўна, і пакуль яго мэта – намаляваць 100 істот. Некаторыя з іх добра вядомыя нам з дзяцінства, а вось пра некаторых вы маглі і не чуць.
Пра спецыфічных толькі для Беларусі нячысцікаў можна даведацца ў той жа беларускай “Вікіпедыі”. Ёсць і спецыяльныя праекты. Напрыклад, мастак Яўген Кот збірае сведкі аб нашых нячысціках і публікуе свае малюнкі на bestiary.us.
Увогуле, у нас не так шмат відарысаў беларускіх нячысцікаў. Мы можам лёгка знайсці тэксты пра іх, але не ілюстрацыі. Людзей, якія малююць нячысцікаў, можна пералічыць на пальцах адной рукі.
Напрыклад, Паднор. Калі я пачынаў маляваць гэтага нячысціка, не знайшоў ніводнай выявы. Зараз, калі вы загугліце яго, мяркую, што першая сур’ёзная выява, якую вы знойдзеце, будзе мая.
Паднор
Чорная панна Нясвіжа
Іншыя крыніцы, дзе Артур шукае інфармацыю, – гэта кнігі пра фальклор. Мастак раіць выданне Уладзіміра Васілевіча “Зямная дарога ў вырай: Беларускія народныя прыкметы і павер’і”. Пералік істот з кнігі можна паглядзець тут.
Ёсць іншыя пісьменнікі. У адрас некаторых – шмат крытыкі. Напрыклад, Павал Шпілеўскі. Ён такі знакаміты папулярызатар беларускага фальклору і нячысцікаў. Але ёсць меркаванне, што многіх з іх ён выдумаў сам.
Таксама ёсць у нас і мастак Валерый Славук. Ён зрабіў шмат ілюстрацый для кніг па фальклоры. Я даўно ведаю яго і яго малюнкі. Гэта таксама нейкая база, якой я карыстаюся.
На адзін малюнак прыкладна патрэбна адна-дзве гадзіны, але гэта агулам. Бо я малюю, калі ёсць вольны час. Зараз вось ужо 10 накідаў ёсць. Гэта Здань, Гуменнік, Варгін, Пушчавік і Чаргавы.
Малюю я на смартфоне, але ў класічным варыянце, як і на паперы. То бок шмат штрыхоў і гэтак далей. Адзінае, што тут можна дадаць нейкія фільтры, якія зробяць малюнак больш цікавым.
Шкурапея
Пуннік
Пра нячысцікаў Артур піша на трох мовах: беларускай, англійскай і рускай. Ён дадае, што вельмі шмат украінцаў у каментарах не разумеюць такі выбар і пытаюць, “навошта я пішу па-руску?”.
Спачатку я пачаў пісаць толькі па-беларуску, хоць сам у жыцці размаўляю па-руску. Але гэта ж беларускія нячысцікі – таму трэба на беларускай.
Пасля я зразумеў, што ў мяне ёсць аўдыторыя з Польшчы, Літвы, Расіі. Яны не разумеюць беларускую так добра, як украінцы. Таму спачатку я дадаў англійскую, а пасля – рускую. Ведаў бы польскую, і на ёй бы таксама пісаў пасты.
Артур пакуль нічога не плануе рабіць з малюнкамі – проста выкладвае іх у Сетку. А вось падпісчыкі ўжо падкінулі мастаку некалькі варыянтаў.
Адзін падпісчык параіў зрабіць мерч ці прадаваць карціны. Ён мне нават скінуў мінскі інстаграм, дзе такое робяць. А другі хлопец напісаў, што будзе добра, калі ўсе нячысцікі будуць замаляваны, зрабіць з гэтага такі каталог, арт-бук. Гэта ўсё цікава, але пакуль я проста малюю.
Якія беларускія нячысцікі самыя папулярныя?
Часам Артур малюе нячысцікаў у той жа канцэпцыі, што і іншыя мастакі. Але часам яго вобразы цалкам адрозніваюцца ад іншых.
Вось Аржавень. Гэта дух, якi жыве на балоце. Ён па апісанні выглядае як тоўсты пузаты дзед. Яго такім малявалі і Славук, і Кот. Але я ўяўляю яго інакш – худым, жудасным, іржавым. Так яго і намаляваў.
Другі прыклад – Хапун. Гэта злая лятучая пачвара з доўгай барадой. Ён выкрадаў дзяцей і заносіў іх на балота. Я яго ўяўляў аплеценым каранямі. Але ў Ката ён заўсёды з крыламі, як у кажана. Тады я вырашыў зрабіць малюнак у гэтым жа канцэпце, каб не адрозніваліся нячысцікі. Але бараду з каранёў пакінуў.
Аржавень
Хапун
Асаблівую цікавасць у людзей, заўважае Артур, выклікаюць малавядомыя істоты. Прычым не столькі сваёй невядомасцю, колькі незвычайным выглядам.
Асаблівы фурор па статыстыцы выклікала Цыцоха са сваімі цыцкамі. Адзінае што, я чамусьці вырашыў аб’яднаць дзве пачвары ў адну – Цыцоху і Цыгру. Яны ў нейкім сэнсе падобныя адна да адной. Мне напісалі, што так нельга, так што я хутка ўсё выправіў і замаляваў Цыгру асобна.
Спадабаліся людзям таксама і Шэшачкі, Гаёўкі. Яны незвычайныя, не як ведзьмы ці русалкі, якіх мы бачым паўсюль.
Гаёўка
Цыцоха
Мне хацелася б як мага больш намаляваць асабліва тых нячысцікаў, выяў якіх мала ў інтэрнэце. Некаторыя з іх я ўжо апублікаваў. Гэта Лойма – балотны нячысцік, падобны на жанчыну. Паднор – мышыны кароль, Копша – магільны дух. Маляваў я іх не абапіраючыся на іншыя выявы.
Лойма
Копша
Самому мне падабаюцца сядзібныя нячысцікі. Яны адносна ўнікальныя, у іншых фальклорах такіх няма. А яшчэ люблю розных жудасных істот. Іх маляваць лягчэй, чым якіх-небудзь прыгажунь, – свіцязянак і гаёвак.
Крыніца: CityDog.by
Чытайце таксама:
