З 11 лютага 2009 года ў зале дакументаў міжнародных арганізацый Нацыянальнай бібліятэкі Беларусі (2 паверх, пакой 207g) адкрыта выстаўка “Дзіўная, родная мова…”, прысвечаная Міжнароднаму дню роднай мовы.
Гэты дзень быў заснаваны ў лістападзе 1999 года рашэннем 30-й сесіі Генеральнай канферэнцыі ЮНЕСКА і адзначаецца штогод 21 лютага ў мэтах садзеяння прызнанню і выкарыстанню родных моў ва ўсім свеце, перш за ўсё, моў нацыянальных меншасцяў.
Святкаваннем гэтага дня арганізатары хацелі прыцягнуць увагу сусветнага прагрэсіўнага супольніцтва да становішча моў многіх народаў. Усё, што робіцца для навучання родным мовам і іх папулярызацыі, садзейнічае не толькі моўнай і культурнай разнастайнасці сусветнага супольніцтва, але таксама разуменню лінгвістычных і этнакультурных традыцый кожнага народа паасобку і ўмацаванню салідарнасці, заснаванай на ўзаемаразуменні і дыялогу. Разнастайнасць моў з’яўляецца вялікім набыткам чалавечай спадчыны.
Для выжывання мовы неабходна, каб на ёй гаварылі сама меней 100 тысяч чалавек. Ва ўсе часы мовы зараджаліся, існавалі, затым выміралі, часам нават не пакінуўшы адбітку. Але ніколі раней не знікалі яны так хутка.
Па даных ЮНЕСКА, у свеце існуе 6 000 жывых моў. Палова з іх знаходзіцца на мяжы знікнення. На 96% моў гаворыць толькі 4% насельніцтва. 80% афрыканскіх моў не маюць пісьмовай формы. Кожны месяц знікаюць дзве мовы, і гэтая тэндэнцыя ўзмацняецца. Таму захаванне мовы, а разам з тым і культуры, гісторыі і традыцый народа – вельмі важная задача.
Матэрыялы, прадстаўленыя на выстаўцы, пазнаёмяць з тымі намаганнямі, якія прадпрымаюць урады, установы сістэмы Арганізацыі Аб’яднаных Нацый, арганізацыі грамадзянскай супольнасці для абароны, захавання, падтрымкі і павагі моў, асабліва тых, якім пагражае знікненне. У асобны раздзел вылучаны дакументы, у якіх адлюстравана палітыка шматмоўя ў Рэспубліцы Беларусь, разглядаюцца ініцыятывы нашай дзяржавы па ажыццяўленні мер падтымкі моўнай і культурнай разнастайнасці.
Экспазіцыя ўключае наступныя тэматычныя раздзелы:
- міжнароднае супрацоўніцтва і дзейнасць міжнародных арганізацый ў галіне моўнай палітыкі;
- міжнародныя прававыя дакументы і пагадненні, накіраваныя на садзеянне моўнай і культурнай разнастайнасці і шматмоўю;
- глабалізацыя і захаванне моў: перспектывы на ХХІ стагоддзе;
- палітыка шматмоўя ў Рэспубліцы Беларусь.
На выстаўцы экспануецца больш за 60 дакументаў на рускай, беларускай, англійскай, французскай і нямецкай мовах. Вялікую частку экспазіцыі складаюць дакументы міжнародных арганізацый: кнігі, брашуры, мімеаграфаваныя матэрыялы ААН, перыядычныя выданні, буклеты.
Выстаўка будзе цікавая для лінгвістаў, філолагаў, супрацоўнікаў устаноў культуры і мастацтва, гісторыкаў, а таксама для шырокага кола чытачоў, якія цікавяцца моўнай і культурнай разнастайнасцю народаў свету.
Экспазіцыя адкрыта да 15 сакавіка.
Ссылки на Интернет-ресурсы:
Документы
- Рэкамендацыі аб развіцці і выкарыстанні шматмоўя і ўсеагульным доступе да кіберпрасторы
- Усеагульная дэкларацыя ЮНЕСКА аб культурнай разнастайнасці
- Канвенцыя аб ахове нематэрыяльнай культурнай спадчыны
- Канвенцыя аб абароне і падтрымцы формаў культурнага самавыяўлення
- Атлас моў свету, якія знаходзяцця пад пагрозай знішчэння*
- Red Book of Endangered Languages (Чырвоная кніга моў, якія знікаюць)*
ООН и многоязычие
- Рэзалюцыі Генеральнай Асамблеі ААН па шматмоўі
- Даклады і запіскі Генеральнага сакратара аб шматмоўі
- Даклады Генеральнага сакратара аб дасягненні парытэту паміж афіцыйнымі мовамі ААН
- Даклады кансультацыйнага камітэта па адміністрацыйных і бюджэтных пытаннях аб паляпшэнні веб-сайта ААН на ўсіх афіцыйных мовах
- Міжнародны дзень роднай мовы
- Дзейнасць ААН у галіне адукацыі
- Дзесяцігоддзе пісьменнасці ААН: адукацыя для ўсіх
- ААН працуе над праблемамі культурнай разнастайнасці
ЮНЕСКО