Детям писателей всегда завидовали. По крайней мере, в советское время.
Считалось, что в материальных благах они катаются как сыр в масле, с детства ездят по заграницам, пьют чай на веранде дачи, а летом непременно отдыхают в “Артеке”, на Кавказе или даже в Болгарии. Сегодня многое изменилось. Престиж профессии писателя, как и многих других гуманитарных профессий, упал. Серьезные авторы не в чести, в топе – детективщики, создатели гламурного и амурного чтива. Считают ли они себя сегодня элитой?
Юлия Чернявская: “В свободную минуту не видела деда без книги”
Внучка писателя Виталия Витки, известный культуролог, публицист, драматург, лауреат II Национальной премии в номинации “Лучшая белорусская современная пьеса” (за произведение “Одноклассники”), автор познавательных циклов на одном из популярных интернет-порталов Юлия Чернявская уверена: родиться в семье писателя неплохо, но вот только вряд ли этот фактор становится определяющим в судьбе.
– Моя семья определила мой образ жизни в той степени, в которой она вообще может определить образ жизни человека, то есть отчасти. Мне кажется, душа рождается подготовленной к тому или иному призванию, как рождается готовой, например к любви. Я убеждена, что в нас “отродясь и дородясь”, как говорила Цветаева, есть некий внутренний камертон, что-то вроде светильника. И мы его “успешно” всю жизнь забиваем суетой, общими воззрениями и вкусами. Но он есть, иначе как ребенок понимает то, что не может быть доступно его пониманию? Музыку и стихи, например?
Мои сверстники, выросшие писательские дети, которых я знала, чаще реализовывались на другой ниве, на иной почве (кроме разве что Адама Глобуса). Среди них несколько биологов, политический обозреватель, проректор института Гнесиных, врач, редакторы, священник, вузовские преподаватели. Не знаю никого, кто отторг бы ценности своих родителей: все они любят литературу.
– А вы верите в гены?
– В гены нельзя верить или не верить. Они просто есть, это биологический фактор. Другое дело – не стоит преувеличивать воздействие генов на личность. По-моему, это неоправданно и опасно. Помните, в “Обыкновенном чуде” Король все свои недостатки списывал на дурную наследственность?
– Вы хотели бы, чтобы ваша дочь реализовалась на литературной ниве?
– Для дочери я хотела бы одного – чтобы она была счастлива.
Ганна Кісліцына: “Калі знікае культ працы, знікае і дынастыя”
Дачка вядомага крытыка Алы Канстанцінаўны Кабаковіч, падчарка пісьменніка Міхася Тычыны, вядомы літаратурны крытык Ганна Кісліцына ўпэўнена, што вакол дзяцей вядомых людзей больш міфаў, чым праўды.
– Прафесійны вектар быў выбраны за доўгі час не толькі да майго нараджэння, але і да нараджэння маёй мамы і звязаны з сям’ёй майго прадзеда Карпа Якаўлевіча Кабаковіча. Даўным-даўно ён па службе жыў у Кактэбелі і здымаў адзін дом з вядомым пісьменнікам, перакладчыкам і літаратуразнаўцам Вікенціем Верасаевым. У апошняга нават ёсць успамін, як суседскія дзеці заміналі яму пісаць. Вось сярод гэтых дзяцей быў і мой дзед Канстанцін Карпавіч, чалавек надзвычай цікавага лёсу. Перад вайной ён быў дэпартаваны з Аргенціны за камуністычную дзейнасць. Працаваў настаўнікам у школе разам з іншымі маімі сваякамі. За арганізацыю партызанскага руху быў арыштаваны і расстраляны фашыстамі ў Драгічыне. Па ўспамінах яго знаёмых і вучняў, ён быў бліскучым аратарам. Неверагодна, але да гэтай пары на яго радзіме ёсць людзі, якія яго помняць і захапляюцца ім.
Я веру, што генетычна перадаюцца не толькі рысы твару, характару, але і таленты, схільнасці да той ці іншай працоўнай дзейнасці. Тое, што дзеці вядомых бацькоў вырастаюць у транжыраў, як мне здаецца, міф. Паглядзіце на дачку пісьменніка Алеся Адамовіча Наталлю. Яна ўзор захавання бацькоўскай спадчыны. Ці дочкі і ўнучкі Івана Шамякіна – усе працуюць на ніве айчыннага прыгожага пісьменства. Ці сыны Вячаслава Адамчыка – пісьменнікі і выдаўцы. Мне, прызнацца, нават складана зараз згадаць тых, хто разбазарваў набытае бацькамі-літаратарамі.
Той, хто сам падняўся да нейкіх вышынь, ведае, што талент – гэта толькі на дзесяць працэнтаў здольнасці, а ўсё астатняе – праца, праца, праца. Як толькі культ працы над сабой знікае, – выраджаецца і творчая дынастыя. А людзі гавораць: “Прырода адпачывае...”.
Васіль Дранько-Майсюк: “Аднаго паэта ў сям’і хопіць”
– Бацька ніколі мне не загадваў, кім быць, што маляваць, што чытаць, як і пра што пісаць, – кажа Дранько-Майсюк-малодшы. – Сама яго пісьменніцкая дзейнасць мяне натхняла. Яго любоў да кінематографа і да тэатра перадалася і мне. Але самае галоўнае – кнігі. У бацькі багатая бібліятэка. Па літаратуры, тэатры, кіно, мастацкія альбомы. Ужо пасля 16-ці год захацеў не толькі маляваць, але і пісаць. Вершы, дзякуй богу, не. Хапіла розуму ўцяміць, што аднаго паэта ў сям’і хопіць. Захацелася ствараць п’есы.
– Я ўплываў на Васіля толькі вось у якой ступені, – распавядае вядомы беларускі паэт Леанід Дранько-Майсюк. – Калі прыйшла пара ісці ў школу, хацеў, каб ён добра вывучыў беларускую мову. У 1987 годзе беларускіх школ у Мінску было дзве – на вуліцы Уральскай і на Коласа. Памятаю, што расклаў карту на падлозе, узяў цыркуль і паглядзеў, якая школа бліжэй да нашай вуліцы Леніна.
Школа на Коласа аказалася бліжэй на 900 метраў. Туды Васіль і пайшоў. Усё астатняе ён зрабіў сам. Сам чытаў кніжкі, сам вывучаў гісторыю літаратуры. Вось і вырас абсалютным кніжнікам. Сваю любімую прозу 1920-х гадоў – Лынькова, Чорнага, Аляхновіча, Зарэцкага – ведае лепш за мяне.
– Хутка ў Рускім тэатры адбудзецца прэм’ера “Пясняр” па п’есе Васіля. Вы неяк уплывалі на яго, калі ён над ёй працаваў?
– Ён чытаў напісаныя карціны, але я ніякім чынам у стварэнні гэтага твора не ўдзельнічаў. І гэта было б дзіўна, калі – наадварот.
Аксана Спрынчан: “Мару, каб дачка знітавала сябе са словам”
Унучка вядомага пісьменніка Браніслава Спрынчана, дачка літаратара Вадзіма Спрынчана Аксана Спрынчан сама сёння вядомы паэт. Для яе сямейныя легенды і міфы – сапраўдная крыніца натхнення:
– Дзякуючы сям’і я ведаю, што Жыццё – гэта Паэзія. – Бывае ў жыцці і проза, але яна вельмі хутка забываецца. Асабіста для мяне тэорыя нешчаслівай неверагоднасці – тое, што чалавек, народжаны ў кніжным раі, захоча з яго сысці. Альбо гэта пакаранне за грахі? Для кагосьці – падарунак, але гэткі варыянт па-за межамі майго ўспрымання. Я заўсёды кажу, што я чалавек-ген, бо ўва мне дужа моцна выяўляюцца гены. І вершаванне, і любоў да градак, і фатаграфія ў мяне ад прапрадзеда, які фатаграфаваў ужо ў першай палове дваццатага стагоддзя. Не вышываю, як прабабуля, але люблю насіць вышыванкі. Не тку, як бабуля, але мне лягчэй, калі ў хаце ёсць тканыя дарожкі і посцілкі.
Так атрымалася, што толькі пасля 13-ці год я даведалася: вершы пісалі і мая бабуля Святлана на ўкраінскай мове, і яе дзед – мой прапрадзед Васіль Лебедзеў займаўся літаратурнай творчасцю. Ёсць у родзе і шмат сваякоў, якія пішуць “для сябе”, не друкуюцца. Мне б хацелася, каб дачка, якой сем гадоў, знітавала свой лёс з творчасцю, але пакуль яна марыць стаць касманаўтам і лятаць да зорак.
Автор публикации: Валентин Пепеляев.
Источник: газета “СБ – Беларусь сегодня”
