У знакамітым гістарычным мястэчку Навагрудчыны прайшлі Другія Шчорсаўскія навуковыя чытанні.
Мерапрыемства было прысвечана тэме “Развіццё бібліятэчнай справы на Гродзеншчыне: манастырскія і царкоўныя кнігазборы”.
Арганізатары навуковай сустрэчы – Навагрудская цэнтральная раённая і Гродзенская абласная бібліятэкі, Навагрудскі райвыканкам.
У чытаннях узялі ўдзел навукоўцы, краязнаўцы, святары, супрацоўнікі бібліятэк і музеяў для асэнсавання значэння і лёсу царкоўных і манастырскіх бібліятэк Навагрудчыны і Гродзеншчыны, гісторыі і развіцця праваслаўных, уніяцкіх, каталіцкіх цэнтраў пісьменства і кнігадрукавання Прынёманскага краю.
Гродзеншчына і Навагрудчына былі буйнейшымі і значнымі цэнтрамі развіцця бібліятэчнай справы ў Беларусі, а гісторыя іх кніжніц налічвае дзевяць стагоддзяў. З’яўленне першых бібліятэк у нашым краі звязана з узнікненнем пісьменства і распаўсюджваннем рукапісных кніг. У гэты час дамінуючая роля належала манастырскім кніжніцам. Буйнейшая сярод іх – бібліятэка Лаўрышаўскага Багародзіцкага манастыра на Навагрудчыне. Ад яе засталося толькі “Лаўрышаўскае Евангелле” XIV стагоддзя, якое захоўваецца ў бібліятэцы Чартарыйскіх у Кракаве. У манастырах былі не толькі зборы, майстэрні па перапісванні кніг, але і цэнтры распаўсюджвання пісьменства сярод насельніцтва.
Са з’яўленнем у канцы XVI стагоддзя на Гродзеншчыне каталіцкага касцёла і кляштараў з’яўляюцца зборы іншага кшталту. Праз кляштарныя на Гродзеншчыну распаўсюджваецца еўрапейская кніга, у тым ліку і свецкая. Практычна ва ўсіх буйных гарадах дзейнічалі кляштарныя кніжніцы. Найбуйнейшая з іх – бібліятэка Гродзенскага дамініканскага кляштара – мела больш як 10 000 тамоў інкунабул і рэдкіх выданняў.Такім чынам, зразумела, чаму мэтай Другіх Шчорсаўскіх навуковых чытанняў стала асэнсаванне значэння і вартасці гістарычных кнігазбораў Гродзеншчыны і Навагрудчыны, выяўленне асаблівасці іх фарміравання, захавання ды даследавання ў кантэксце кніжнай культуры і, несумненна, ушанаванне багацейшай бібліятэкі Лаўрышаўскага манастыра.
У дакладах удзельнікаў чытанняў глыбока і грунтоўна раскрыта кніжная спадчына Гродзеншчыны, перспектывы яе выяўлення, захавання і папулярызацыі; лёс бібліятэк канфесійных устаноў Гродзеншчыны, Навагрудскага езуіцкага калегіума і дамініканскага кляштара; гісторыя і змест выданняў буйнейшых выдавецкіх канфесійных цэнтраў нашага краю, выкарыстанне царкоўных і манастырскіх дакументаў для вывучэння мінуўшчыны Гродзеншчыны, уклад знакамітых уніяцкіх і каталіцкіх святароў у нацыянальна-асветніцкую дзейнасць у родным краі.
Пад час чытанняў дзейнічалі кніжныя выстаўкі “Таямніца духоўнай кнігі – таямніца святасці”, “Мудрае святло на карысць чалавецтва”, фотавернісаж “Шчорсы ў рэтрааб’ектыве”. На першай былі прадстаўлены старадрукі і рэдкія выданні з Лаўрышаўскага і Жыровіцкага манастыроў, на другой – сучасныя рэлігійныя выданні, дакументы па гісторыі царквы і культавай архітэктуры з фондаў Навагрудскай цэнтральнай бібліятэкі.
Сапраўдным аздабленнем гэтай экспазіцыі сталі карціны мясцовага мастака Яўгена Даўлюды з выявамі храмаў Навагрудка.
У межах чытанняў была арганізавана экскурсія ў Лаўрышаўскі Свята-Елісееўскі манастыр.
Аўтар публікацыі: Любоў Турмасава, загадчык аддзела краязнаўства Гродзенскай абласной навуковай бібліятэкі імя Я.Ф. Карскага.
Крыніца: газета “Літаратура і мастацтва”
