75-годдзю Перамогі ў Вялікай Айчыннай вайне прысвячаецца новы праект Нацыянальнай бібліятэкі Беларусі – “100 дзён да Вялікай Перамогі. Па старонках беларускіх газет 1945 г.”.
З 30 студзеня па 9 мая 2020 г. штодня на партале бібліятэкі публікуюцца матэрыялы, якія адлюстроўваюць хроніку навін і падзей з публікацый адпаведнага перыяду ў газетах Савецкай Беларусі 1945 г.
Венская наступальная аперацыя. Узяты Хайдэ Вальдбург ва Усходняй Прусіі. Калгас "Чырвоны хлебароб" гатовы выйсці ў поле. Тэатр у Бабруйску. Газеты: "Звязда" (№ 50), "Совецкая радзіма" (№ 41).
16 сакавіка пачалася Венская наступальная аперацыя ("1418 дней Великой Отечественной войны", Мінск, 2014, с. 386), якая праводзіцца сіламі 2-га і 3-га Украінскіх франтоў у Венгрыі і Аўстрыі. Яна завяршылася ўзяццем Вены толькі праз месяц – у сярэдзіне красавіка. Савецкае інфармацыйнае бюро паведаміла ў газеце "Звязда" (№ 50) аб баях 2-га Украінскага фронту ў горналясістай мясцовасці Карпат і ўзяцці горада Зволен (у цэнтральнай Славакіі) – важнага чыгуначнага пункта і магутнага вузла абароны немцаў.
"Зацятыя баі" працягваліся і ва Усходняй Прусіі.
Што азначала гэтае слова – "зацятыя"?
"Населены пункт Хайдэ Вальдбург (цяпер пасёлак Прыбярэжны ў Калінінградскай вобласці) некалькі разоў пераходзіў з рук у рукі". На адным з участкаў баі "пераходзілі ў рукапашныя сутычкі". Толькі "прыціснутым" да халодных водаў заліва Фрыш Гаф (цяпер Калінінградскі) нямецкія салдаты "склалі зброю і здаліся ў палон".
Што азначала гэта ўпартасць?
Ад Хайдэ Вальдбурга адкрываўся прамы 8-кіламетровы шлях на Кёнігсберг. Узяцце гэтага невялікага гарадка "раздзяліла ўсходнепрускую групу немцаў на дзве часткі". А гэта не пакідала ім ніякай надзеі пераламаць ход вайны.
У гэты час у БССР таксама вырашаліся баявыя задачы: трэба было наладзіць працу машынна-трактарных станцый і майстэрняў і зрабіць яе ўзорнай – наперадзе пасяўная, а за ёй ідуць услед і іншыя сельскагаспадарчыя працы. Заклад будучага добрага ўраджаю – штодзённая зладжаная праца людзей і тэхнікі, а тэхніка павінна працаваць безадказна. Уся 3-я старонка газеты "Звязда" (№ 50) аддадзена калгасу "Чырвоны хлебароб", які паспяхова падрыхтаваўся да выезду ў палі. Самі калгаснікі (старшыня, брыгадзір, конюх, каваль і інш.) падзяліліся сваімі поспехамі і планамі, расказалі аб утрыманні коней, падрыхтаваным інвентары, пасадцы ў парніках гародніны, датэрміновым выкананні квартальнага плана жанчынамі-лесарубамі ў Міжнародны жаночы дзень (!). На фотаздымках – каровы і цяляты, свінаматка, гусі, а побач – жанчыны, якія за імі даглядаюць. На іншых фотаздымках – конюх са сваім гадаванцам, калгаснікі за праверкай насення і прыёмкай інвентару ад каваля.
4-я старонка прысвечана навінам з усіх куткоў СССР. Адна з самых цікавых сярод іх – "Сем сутак на гумавай лодцы ў моры", у ёй распавядаецца пра выратаванне нашых лётчыкаў-тарпеданосцаў на Балтыцы.
Сярод аб'яў унізе газетнай паласы – пошук дыктараў на радыё, адкрыццё 6-месячных курсаў для падрыхтоўкі да паступлення ў Мінскі юрыдычны інстытут. У кінатэатрах Мінска запрашаюць дарослых на прагляд фільмаў "Сэрца чатырох", "Волга-Волга", "Пяты акіян", а дзяцей – на кінаказку "Залаты ключык".
У газеце "Совецкая радзіма" (№ 41, с. 2) апублікавана рашэнне гарадскога камітэта Бабруйска "Аб падрыхтоўцы да правядзення ачысткі горада". А ў левай калонцы – вялікі артыкул пра адраджэнне тэатра ў Бабруйску. Яго будынак цудам ацалеў падчас вайны. Але яшчэ летась улетку ў глядзельнай зале абвалілася столь, тады неабходна было ўсяго толькі адрамантаваць яе. Аднак у гарсавеце было вырашана, што ў ваенны час – не да тэатра. Цяпер будынак пад пагрозай разбурэння, а калектыў вымушаны працягваць свае пастаноўкі ў Доме Чырвонай арміі.
Да Перамогі заставалася ўсяго 55 дзён ...
Аўтар публікацыі: Л. Тупчыенка-Кадырава, аддзел карпаратыўнага ўзаемадзеяння.
Усе матэрыялы праекта даступны на партале НББ і сайце “Беларусь у інфармацыйнай прасторы”.
