15 сакавіка – 160 гадоў з дня нараджэння Францішка (Францыска) Леапольдавіча Вярэнькі (1862–1892), краязнаўца, археолага, складальніка археалагічных карт, схем старажытных паселішчаў і замчышчаў Ушацкага раёна.
Францішак (Францыск) Леапольдавіч Вярэнька нарадзіўся ў вёсцы Пуцілкавічы Барысаўскага павета Мінскай губерні (цяпер Ушацкі раён Віцебскай вобласці). Закончыў Мінскую гімназію (1881), Варшаўскі ўніверсітэт (1887). За навуковую працу па народнай медыцыне ўзнагароджаны залатым медалём (1886).
Матэрыялы для зборніка “Аб народных леках”, у якім змешчаны звесткі аб знахарстве, вераваннях, забабонах, сімптомах хвароб чалавека і народных сродках лячэння, аўтар збіраў у паўночнай частцы Барысаўскага і заходняй частцы Лепельскага паветаў. Усяго прывёў каля 1000 апісанняў знахарскіх прыёмаў, замоў, прымхаў і сродкаў народнай медыцыны. Дапаўненнем да навуковай працы стаў дадатак, які ўключаў звесткі ў галіне народнай ветэрынарыі.
Ф.Л. Вярэнька шмат і плённа займаўся правядзеннем археалагічных раскопак на тэрыторыі сучаснага Ушацкага раёна ўздоўж ракі Ушача, даследаваў гарадзішчы, знайшоў шмат прадметаў матэрыяльнай культуры старажытных славян. У ваколіцах Пуцілкавіч выявіў 9 гарадзішчаў жалезнага веку і каля 50 курганных груп раннефеадальнага часу (ім былі раскапаны 36 курганоў). Даследаваў гарадзішчы каля былых вёсак Гвазды, Вялікія Бірулі, Афераўшчына, каля вёскі Малыя Дольцы выявіў на селішчы рэшткі разбуранай печы, фрагменты посуду, жалезныя і бронзавыя кольцы, сякеры і інш.
Матэрыялы засталіся неапублікаванымі, захаваліся рукапісы яго прац: “Курганы ў Пуцілкавічах (1887–1892)”, “Курганы і два дагістарычныя паселішчы ў Пуцілкавічах”, дзённік раскопак, археалагічныя карты, схемы гарадзішчаў, замчышч. Ф.Л. Вярэнька склаў археалагічную карту наваколля роднай вёскі, якая ўключала 85 помнікаў розных эпох. Цікавіў краязнаўца і беларускі фальклор, ён актыўна збіраў і запісваў творы вуснай народнай творчасці.
Працы беларускага археолага мала вывучаныя. Частка спадчыны краязнаўца захоўваецца ў Кракаўскім археалагічным музеі і яшчэ чакае свайго даследчыка.
Інфармацыю аб археолагу можна знайсці ў рэсурсах Нацыянальнай бібліятэкі Беларусі: электронным каталогу, анлайн-энцыклапедыі “Беларусь у асобах і падзеях”.
Матэрыял падрыхтаваны навукова-даследчым аддзелам бібліяграфіі.
