У гэтым годзе ў мiнскага музея Максiма Багдановiча з’явiўся новы малады загадчык – Мiхаiл Бараноўскi. Ён вядомы не толькi як даследчык, але як паэт i бард, лiдар музычнага гурта, лаўрэат Гран-пры фестываля “Бардаўская восень” i прэмii “Дэбют” iмя Максiма Багдановiча за зборнiк паэзii “VOLUMEN 1”.
– Мiхась, твой музычны гурт мае назву “Нельга забыць”, што адсылае да Уладзiмiра Караткевiча. А кiруеш ты музеем Максiма Багдановiча... Лёс у навуку выпадкам завёў цi гэта свядомы выбар?
– Хочацца верыць, што маё выпадковае працаўладкаванне было невыпадковым, бо з той пары (а мiнула, мiж iншым, ужо 10 год) адбылося столькi сустрэч, мерапрыемстваў, кнiг, што страшна ўявiць iншы жыццёвы сцэнарый. Тут быў наноў адкрыты i Караткевiч. Яго звышэмацыянальная лiрыка з рамана “Нельга забыць” – доказ, што ўвесь спектр пачуццяў можа быць перададзены беларускай мовай. Прыкладна тое ж скажу i пра Багдановiча – чалавека-загадку.
– Дарэчы, з якiм героем Багдановiча ты сябе атаясамлiваеш?
– Я – крыху разгублены творца з яго “Апокрыфа”, з вечным пытаннем пра вартасць ды неабходнасць свайго iснавання.
– “Усе ў музей Максiма Багдановiча” – увесь час заклiкае Бараноўскi-блогер. А што новага ў музеi?
– Перш чым запрашаць на новае, хацелася б запытаць, цi ў курсе паважаная публiка пра старое? Два гады таму музей аднавiў дзейнасць пастаяннай экспазiцыi, i ў мяне такое адчуванне, што яшчэ далёка не ўсе яе пабачылi. Калi ласка, завiтвайце. Для малодшых – музейныя заняткi, на якiх можна пазнаёмiцца з Багдановiчам i яго творамi, папрактыкавацца ў беларускай мове, памаляваць. Старэйшым прапануюцца экскурсii i мерапрыемствы, у якiх удзельнiчаюць актуальныя паэты ды музыкi, i выставачныя праекты. Дадавайцеся ў сябры да музея ў сацыяльных сетках, сачыце за падзеямi. Тым больш што цэны ў нас вельмi дэмакратычныя.
– А што новага ў багдановiчазнаўстве?
– Год выдаўся плённы. Вядома, што бацька Багдановiча быў блiзкiм сябрам Максiма Горкага-Пешкава. Праведзена вялiкая праца па падрыхтоўцы выдання, прысвечанага сувязям Багдановiчаў i Пешкавых, з’явiлася магчымасць апублiкаваць лiсты i дакументы з Iнстытута сусветнай лiтаратуры, доступ да якiх быў абмежаваны цягам дзесяцiгоддзяў. Цiкавымi матэрыяламi папоўнiлiся нашы ўласныя фонды. Не так даўно ў музей патрапiў лiст стрыечнага брата Максiма Багдановiча, якi пралiвае святло на тое, што рабiлася ўнутры паэта перад яго падарожжам у Крым (1915 г.). 30 кастрычнiка Лiтаратурны музей Максiма Багдановiча плануе правесцi канферэнцыю, прысвечаную паэту, дзе i прагучаць адкрыццi.
– Калi б Максiм Багдановiч захацеў правесцi творчы вечар у вашым музеi, што б ты прапанаваў?
– Калi шчыра, дух захоплiвае ад адной думкi, як бы ўсё гэта адбывалася. Пэўна, выступоўцамi запрасiў бы таварышаў Максiма – Вацлава Ластоўскага, Аркадзя Смолiча, Змiтрака Бядулю, Зоську Верас, братоў Луцкевiчаў. Багдановiч чытаў бы сваiм усхваляваным прыемным голасам новыя творы. Паспявалi б народныя песнi. Багдановiч паказаў бы якую сцэнку, як батлейшчык – дуркаваў бы, схаваўшыся за скрыню i крывiў галасы. А дзесьцi ў канцы залы Якуб Колас i Янка Купала пакручвалi б вусы, прыгладжвалi бароды i перамаўлялiся ўпаўголаса наконт яго творчасцi: ну “цiпа” “хлопец, канешне, стараецца, i талент пэўны ёсць... Але тэмы нейкiя дзiўнаватыя, i мо варта было б неяк папрасцей быць”. Бо якi беллiт без такiх размоў.
– А што, Багдановiч мог быць батлейшчыкам?
– Хацеў. Захавалiся ўспамiны пра тое, як ён захапiўся iдэяй паказваць батлеечныя прадстаўленнi падчас свайго прыезду ў Беларусь.
– Ты часта дзелiшся сваiмi кнiжнымi адкрыццямi ў сецiве...
– Так склалася яшчэ з часоў Максiма Багдановiча, што быць беларусам – гэта праца. Ты мусiш прыкладаць высiлкi, каб даведацца, што мы маем сваiх выдатных навукоўцаў, сваю архiтэктуру i мастацтва, сваiх пiсьменнiкаў. Калi казаць пра ўласныя лiтаратурныя адкрыццi апошнiх двух гадоў, то гэта Юлi Таўбiн, Алесь Наўроцкi, Таццяна Сапач, Яўгенiя Пфляўмбаум, Адам Бабарэка, Рыгор Бярозкiн, Майсей Кульбак. Я люблю букiнiстычныя выданнi. З апошнiх набытых цiкавостак – часопiсы беларускiх скаўтаў “Напагатове”, “Да мэты”, “Наперад”, што выходзiлi ў лагеры для перамешчаных асоб у Ватэнштэце i Мiхельсдорфе напрыканцы 40-х гадоў. Дзякуючы букiнiстычным росшукам атрымлiваецца час ад часу папаўняць фонды музея, у тым лiку i прыжыццёвымi публiкацыямi Максiма Адамавiча.
– А што новага ў паэта i барда Мiхаiла Бараноўскага?
– Не асаблiва пераймаюся наконт уласнай творчасцi. Нешта напiсаў – добра. Нiчога не iдзе – таксама добра, бо можна пачытаць творы iншых, а не засяроджвацца на сабе. Тое ж i да музыкi. Не так даўно падрыхтавалi з Аляксандрам Лiмасавым даволi цяжкую праграму з гучнымi гiтарамi, сэмпламi i драммашынкай, але не здзiўлюся, калi наступным крокам будзе нешта камернае.
– Ты час ад часу праводзiш кватэрнiкi... Як гэта сёння выглядае?
– Кватэрнiкi – проста адна з форм камунiкацыi выступоўцы i гледача. Амаль без дыстанцыi... Можна папiць разам чаю, абмяняцца пытаннямi. Можна больш тонка адчуць зваротную сувязь, хаця я спяваю, ды i чытаю таксама часцей з заплюшчанымi вачыма.
– А чаму з заплюшчанымi?
– Так можна засяродзiцца на выкананнi. Глядзiш у сябе i спрабуеш не фальшывiць.
Аўтар публікацыі: Людміла Рублеўская.
Фота: Аляксей Сталяроў.
