1–2 верасня бібліятэка прыняла ўдзел у святкаванні ХХV Дня беларускага пісьменства ў горадзе Іванаве Брэсцкай вобласці. Сёлета свята прымеркавана да Года малой радзімы. Таксама грамадскасць Беларусі адзначае 400-годдзе першага ў свеце “Буквара”. Менавіта таму тэмай удзелу Нацыянальнай бібліятэкі Беларусі ў святкаванні Дня беларускага пісьменства – 2018 стала тэма беларускага буквара.
Нацыянальная бібліятэка прадставіла гасцям на свяце шмат цікавых і займальных праектаў.
1–2 верасня 2018 г. працавалі наступныя пляцоўкі:
Выстаўка “БЕЛАРУСКІ БУКВАР: СУВЯЗЬ ПАКАЛЕННЯЎ”, прысвечаная 400-годдзю першага ў свеце выдання пад назвай “Буквар” (Еўе, 1618) і Году малой радзімы. Выстаўка ўключала каля 30 буквароў і выданняў для пачатковага навучання чытанню і грамаце і складалася з трох асноўных частак: кнігі XVI–XVIII стст., беларускамоўныя выданні першай паловы ХХ ст. і беларускамоўныя выданні другой паловы ХХ ст.
Кнігі для пачатковага навучання чытанню і грамаце XVI–XVIII стст. былі прадстаўлены факсімільнымі ўзнаўленнямі скарынаўскіх “Псалтыра” (Прага, 1517) і “Малой падарожнай кніжкі” (Вільня, 1522), найбольш характэрнага навучальнага выдання ХVІІІ ст. – “Буквара языка славенскаго” (Вільня, 1767), створанымі Нацыянальнай бібліятэкай Беларусі, “Буквара” Спірыдона Собаля (Куцеін, 1631), падрыхтаванага выдавецтвам Беларускага Экзархата.
Цэнтральным экспанатам стаў юбіляр гэтага года, сапраўдны гонар айчыннай кніжнай культуры – “Букварь языка славенска писаний чтения учитися хотящим в полезное руковожение” (Еўе, 1618), а дакладней, яго факсімільнае ўзнаўленне. Наведвальнікі выстаўкі атрымалі магчымасць пазнаёміцца з тым, як выглядала кніга, якая пачала новую сусветную традыцыю.
Пачатак ХХ ст. у экспазіцыі быў прадстаўлены пецярбургскімі і віленскімі выданнямі для пачатковага навучання чытанню і грамаце К. Каганца, Цёткі, Я. Коласа, Я. Станкевіча, А. Смоліч. Адным з выдатных прыкладаў беларускага буквара 20-х гг. з’яўляецца “Лемантар” Сцяпана Некрашэвіча, першае выданне якога было надрукавана ў Берліне ў 1922 г. На выстаўцы прысутнічала аналагічнае выданне Дзяржаўнага выдавецтва Беларусі 1925 г.
Электронная прэзентацыя “БЕЛАРУСКІ БУКВАР: СТАРОНКІ ГІСТОРЫІ”. Прэзентацыя ўключала лічбавыя выявы знакамітых буквароў і азбук XVI – пачатку ХХ ст. – розных па складзе, графіцы, мастацкім аздабленні, педагагічных прыёмах навучання чытанню і пісьму. Сярод іх – адны з самых старажытных айчынных кніг для навучання, якія захоўваюцца ў фондзе Нацыянальнай бібліятэкі Беларусі, з праваслаўных манастыроў, малавядомыя выданні для ўніятаў і старавераў, а таксама беларускія лемантары і чытанкі пачатку ХХ ст. Каруся Каганца, Цёткі (Алаізы Пашкевіч), Якуба Коласа, Вацлава Ластоўскага, Янкі Станкевіча, Леанілы Гарэцкай, Сцяпана Некрашэвіча і інш. Прэзентацыя дазваляе пазнаёміцца з традыцыямі і развіццём беларускіх кніг для навучання грамаце.
Выстаўка галаграм старадрукаў. Упершыню ў галаграфічным “запісе” паўсталі скарбы з фонду Нацыянальнай бібліятэкі Беларусі – каштоўныя старадрукі “Біблія” Францыска Скарыны (Прага, 1517–1519), “Евангелле” Пятра Мсціслаўца (Вільня, 1575 г.), “Новы Запавет і Псалтыр” (Куцеін, 1652 г.). Прадстаўленыя галаграмы створаны вядучымі беларускімі прадпрыемствамі “Магія святла” і “Галаграфічная індустрыя”. Сёння гэтыя прадпрыемствы – лідары ў галіне вытворчасці галаграм на постсавецкай прасторы, Беларусь жа – адна з нешматлікіх краін, дзе ствараюцца мастацкія галаграмы.
Ілюстрацыйная выстаўка “БУКВАР” была прадстаўлена на 4 банерах. Маленькія наведвальнікі змаглі паскладваць пазлы, адказаць на пытанні віктарыны па кнігазнаўчай тэматыцы і памаляваць на спецыяльным інтэрактыўным абсталяванні.
Галоўнай падзеяй свята стала прэзентацыя факсімільнага выдання “Буквар” і перадача яго ў дар Цэнтральнай раённай бібліятэцы імя Ф.І. Панфёрава, якія адбыліся 2 верасня. Міжнародны навуковы выдавецкі праект па факсімільным узнаўленні першага “Буквара” завяршыўся напярэдадні Дня ведаў і Дня беларускага пісьменства. Яго рэалізацыя стала магчыма дзякуючы партнёрам праекта: Бібліятэцы Ганаровага таварыства Мідл Тэмпл у Лондане, Пасольству Рэспублікі Беларусь у Злучаным Каралеўстве Вялікабрытаніі і Паўночнай Ірландыі, Міністэрству культуры Рэспублікі Беларусь, Міжнароднай асацыяцыі беларусістаў, Беларускаму дзяржаўнаму ўніверсітэту, Міністэрству адукацыі Рэспублікі Беларусь, Еўрапейскаму банку рэканструкцыі і развіцця, Беларускаму банку развіцця і рэканструкцыі “Белінвестбанк”. Маштабны праект закліканы зрабіць першы “Буквар” даступным для шырокай аўдыторыі і прадэманстраваць паважлівае стаўленне да культурнай спадчыны нашага народа. Факсімільнае выданне будзе цікава навукоўцам, супрацоўнікам адукацыі, культуры, усім, хто шануе духоўную і кніжную спадчыну Беларусі.
У межах адкрыцця ХХV Дня беларускага пісьменства на галоўнай сцэнічнай пляцоўцы адбылася ўрачыстая перадача ў дар факсімільнага выдання “Буквар” Іванаўскаму раёну дырэктарам Нацыянальнай бібліятэкі Беларусі Матульскім Раманам Сцяпанавічам.
На пляцоўцы “Добрую кнігу – дзецям” прайшла прэзентацыя сумеснага праекта Нацыянальнай бібліятэкі Беларусі і часопіса “Вясёлка”, прысвечанага беларускаму Буквару і яго 400-гадовай гісторыі. Буквар – гэта не толькі першая кніга для навучання грамаце, але і выхавальнік вышэйшых агульначалавечых каштоўнасцей. Праз буквар дзіця набывае здольнасці да чытання, атрымлівае першыя веды пра сваю Айчыну, свой народ і яго культуру. Менавіта таму з гэтай кнігі ўжо некалькі стагоддзяў пачынаецца школьнае навучанне. Аўтары праекта – намеснік дырэктара Нацыянальнай бібліятэкі Беларусі Аляксандр Суша і галоўны рэдактар часопіса Уладзімір Ліпскі – прадэманстравалі найцікавейшыя і самыя незвычайныя беларускія Буквары, якія на старонках праекта паўстаюць праз загадкі і задачы, праз нечаканыя дыялогі і арыгінальныя ілюстрацыі. На працягу года ў часопісе кожны месяц выходзіць чарговы выпуск сумеснага праекта, і маладыя чытачы з цікавасцю раскрываюць невядомыя старонкі гісторыі, дазнаюцца, па якіх падручніках вучыліся іх далёкія продкі.
Праекты Нацыянальнай бібліятэкі Беларусі зацікавілі шырокае кола наведвальнікаў свята Дня беларускага пісьменства.
