Прадстаўляем новы раздзел віртуальнага праекта “На хвалі часу, у плыні жыцця”, які рэалізуецца Нацыянальнай бібліятэкай Беларусі, Дзяржаўным музеем гісторыі беларускай літаратуры, Беларускім дзяржаўным архівам-музеем літаратуры і мастацтва і часопісам “Маладосць” да 100-годдзя ўтварэння літаратурнага аб’яднання “Маладняк”. 12 лістапада раздзел быў прэзентаваны на літаратурным вечары “Кругі лёсу Яна Скрыгана”, які прайшоў у бібліятэцы.
Ян Скрыган (1905–1992) – выдатны беларускі паэт, празаік, крытык, стваральнік беларускага нарыса як новага літаратурнага жанру. Пісьменнік з’яўляўся сябрам Слуцкай філіі літаб’яднання “Маладняк”. Ад некаторых іншых “маладнякоўцаў” Ян Скрыган адрозніваўся арыентаванасцю на традыцыю, вострым адчуваннем мовы, любасцю да роднага слова, імкненнем вучыцца, а не вучыць.
Я пepaчытвaю кнiгi Янa Скpыгaнa – cтapoнкy зa cтapoнкaй, – i мнe нe xoчaццa paзвiтвaццa з iмi... Я чyю жывyю iнтaнaцыю пicьмeннiкa. <...> З acaлoдaю, як бяpoзaвiк y лeтнюю гapaчыню, y cмaк п’ю мoвy cкpыгaнoвыx cтapoнaк. І вyчycя ў ягo. Ён цiкaвы i пaтpэбны мнe. Бo ён нe тoлькi пicьмeннiк. Ён – acoбa.
Алена Васілевіч
Ян Скрыган быў змагаром за чысціню нацыянальнай літаратурнай мовы. За ўдзел у стварэнні дванаццацітомнай БелСЭ пісьменнік атрымаў Дзяржаўную прэмію Беларусі (1976). Працуючы над мовай энцыклапедыі, ён імкнуўся, каб яна ўзбагацілася з крыніц жывой гаворкі беларускага народа, была навукова дакладнай і ў той жа час зразумелай масаваму чытачу.
На старонцы праекта можна пазнаёміцца з кнігамі аўтара, яго перакладамі. Тут размешчаны поўныя тэксты васьмі кніг Я. Скрыгана, якія ўдалося прадставіць, дзякуючы падпісанню аўтарскага дагавора са спадчынніцай пісьменніка – Галінай Скрыган. Сярод іх “Затока ў бурах” (1929), “Шугае сонца” (1930), “Каця Лапянкова” (1932), “Недапісаны профіль” (1932), “Сустрэчы” (1935) і іншыя. Таксама можна пазнаёміцца са зборамі твораў і кнігамі пісьменніка, укладзенымі яго дачкой – “Сэрцу горкая далячынь” (2013), “Добра, што я іх ведаў” (2014).
У раздзеле, прысвечаным даследаванню творчасці пісьменніка, размешчаны кнігі з успамінамі пра аўтара і бібліяграфічныя спісы з кніжных, энцыклапедычных і перыядычных выданняў пра жыццё і творчасць Яна Скрыгана. Для чытачоў у адкрытым доступе даецца магчымасць пазнаёміцца з поўнымі тэкстамі артыкулаў даследчыкаў, якія пісалі пра яго (Н. Грышчук, Г. Скрыган, К. Цвіркі).
“Фотагалерэя” паэта, якая рыхтавалася пры ўдзеле партнёраў праекта, пазнаёміць з фатаграфіямі родных і сяброў пісьменніка, яго лістамі і рукапісамі, асабістымі рэчамі. Таксама тут размешчаны дакументы з “Фоталетапіса з хатняга архіва Яна Скрыгана” (2020), які выйшаў да юбілею пісьменніка.
Сцяпан Сямашка, Паўлюк Шукайла, Пятрусь Броўка, Янка Відук (Скрыган).
З архіва Яна Скрыгана. Полацк. 1927 г.
З фондаў ДМГБЛ
Ліст Яна Скрыгана Максіму Танку.
15 жніўня 1965 г.
З фондаў БДАМЛМ
Да працы над віртуальным раздзелам далучыліся Капыльская раённая цэнтральная бібліятэка імя А. Астрэйкі і гісторыка-краязнаўчы музей “Бацькаўшчына” (кіраўнік І.І. Тагіль; а.г. Камень Капыльскага раёна). У падраздзеле “Ушанаванне памяці Яна Скрыгана” размешчаны фотаздымкі з малой радзімы пісьменніка, фота яго рэчаў і дакументаў, якія даслалі гэтыя ўстановы.
Экспазіцыя, прысвечаная Яну Скрыгану ў гісторыка-краязнаўчым музеі “Бацькаўшчына”
(а.г. Камень, Капыльскі р-н, Мінская вобл.).
Фота ДУА “Каменскі вучэбна-педагагічны комплекс дзіцячы сад – сярэдняя школа”
Запрашаем да знаёмства з раздзелам на беларускай і рускай старонках інтэрнэт-партала Нацыянальнай бібліятэкі Беларусі!
Матэрыял пададзены інфармацыйна-аналітычным аддзелам.
