27 жніўня – 90 гадоў з дня нараджэння Сяргея Міхайлавіча Вакара (1928, г. Орша – 1998), скульптара, заслужанага дзеяча мастацтваў Беларусі.
Удыхнуць жыццё ў гліну, дрэва, камень ці метал і асвятліць яго полымем пачуцця – галоўная задача скульптара. Задача не простая: яна патрабуе шмат часу, энергіі, умення, жыццёвага вопыту і штодзённай працы. Самаадданай працай быў пазначаны жыццёвы шлях вядомага скульптара, заслужанага дзеяча мастацтваў Беларусі – Сяргея Міхайлавіча Вакара.
Сын патомнага чыгуначніка, ён і сам пачынаў рабочым лакаматыўнага дэпо, скончыў школу рабочай моладзі, вывучыўся на токара. Прыродны мастацкі талент запатрабаваў большага, і ў 1948 г. Сяргей Вакар паступіў на скульптурнае аддзяленне Мінскага мастацкага вучылішча. У 1957 г. да скульптара прыйшоў першы вялікі поспех – яго дыпломную работу “Рэйкавая вайна” набыў Дзяржаўны музей гісторыі Вялікай Айчыннай вайны. Сяргей Вакар вырашыў працягваць сваю мастацкую адукацыю і ў 1960 г. паступіў на скульптурнае аддзяленне Беларускага мастацкага тэатральнага інстытута.
Для беларускай скульптуры 1960–70-х гг. характарнай рысай з’яўлялася шырокае распаўсюджванне партрэта, які стаў асноўным жанрам і для Сяргея Вакара. Мастак – аўтар цэлай галерэі скульптурных партрэтаў гістарычных асоб, дзяржаўных дзеячаў, герояў вайны, пісьменнікаў, рабочых і спартсменаў. Пластычная дакладнасць яго работ спалучаецца з глыбінёй і выразнасцю вобразаў, адметнай асаблівасцю з’яўляецца імкненне да найбольшай дакладнасці ў перадачы зместу твора праз знешне простыя, манументалізаваныя формы. Ваенная тэма, адлюстраванне мужнасці і гераізму беларускага народа стала асноўным творчым напрамкам мастака.
Адной з лепшых работ Сяргея Вакара лічыцца партрэт Героя Савецкага Саюза падпольшчыка Мікалая Кедышкі (1967). З цягам часу ў майстэрні Сяргея Вакара з’явілася цэлая галерэя скульптурных партрэтаў герояў Вялікай Айчыннай вайны: П.Я. Галавачова (1961), С.Ф. Шутава (1967), М.П. Шмырова (1969, 1974), К.П. Арлоўскага (1972) і інш. Значнымі манументальнымі работамі сталі помнікі В.П. Дразду (1964) на яго радзіме ў Буда-Кашалёве і Ф.Э. Дзяржынскаму (1977) у сядзібе Дзяржынава Стаўбцоўскага раёна.
Сяргей Вакар – выдатны майстар партрэтнага жанру – аўтар галерэі партрэтаў дзеячаў беларускай культуры: Ф. Скарыны (1964), Р. Барадуліна (1965), У. Караткевіча (1968), П. Панчанкі (1969), Я. Коласа (1972, 1973), А. Кашкурэвіча (1975), Я. Брыля (1976), Г. Бураўкіна (1978), М. Гусоўскага (1980).
Асаблівае месца ў творчасці мастака займае праца па стварэнні помніка Максіму Багдановічу, творчасцю якога Сяргей Вакар захапляўся яшчэ з юнацкіх гадоў. Пятнаццаць гадоў працаваў мастак (разам з архітэктарамі Ю. Казаковым і Л. Маскалевічам) над стварэннем свайго лепшага скульптурнага партрэта. 9 снежня 1981 г. – у дзевяносты дзень нараджэння паэта – адбылося ўрачыстае адкрыццё манумента.
Яшчэ адным жанрам скульптуры, у якім паспяхова працаваў Сяргей Вакар, з’яўляецца стварэнне мемарыяльных дошак. Першай такой работай стаў барэльефны партрэт акадэміка М.М. Нікольскага (1970). Да найбольш цікавых работ у гэтым жанры належыць мемарыяльная дошка, прысвечаная выдатнаму музыканту, народнаму артысту СССР І.І. Жыновічу (1975).
Вобразы, створаныя мастаком, прывабліваюць глыбокімі і дакладнымі характарыстыкамі, простымі і зразумелымі рашэннямі. Галоўнае ў яго скульптурах – унутраная праўда, тое цудоўнае, што нярэдка схавана ў глыбіні кожнай асобы. Сёння манументальныя работы Сяргея Вакара ўпрыгожваюць вуліцы Мінска, Полацка, Буда-Кашалёва, станковыя творы знаходзяцца ў фондах найбуйнейшых музеяў Беларусі.
Інфармацыю пра С.М. Вакара можна знайсці ў фактаграфічнай базе даных “Беларусь у асобах і падзеях”.
