З 10 лютага па 11 сакавіка ў зале дакументаў міжнародных арганізацый (пам. 207g) адкрыта тэматычная выстаўка “Родная мова – крыніца натхнення…”, прысвечаная Міжнароднаму дню роднай мовы.
Гэты Дзень быў заснаваны рашэннем 30-й сесіі Генеральнай канферэнцыі ЮНЕСКА ў лістападзе 1999 года і штогод, пачынаючы з 2000-га, адзначаецца 21 лютага.
Дата свята была выбрана ў знак памяці падзей 21 лютага 1952 года, калі ў г. Дакка, сталіцы Бангладэш, ад куль паліцэйскіх загінулі студэнты – удзельнікі дэманстрацыі ў абарону сваёй роднай мовы бенгалі, якую яны патрабавалі прызнаць адной з дзяржаўных моў краіны.
У лютым 2002 года на сваёй 56-й сесіі Генеральная Асамблея ААН, падкрэсліўшы важнасць культурнай і моўнай разнастайнасці, падтрымала рашэнне ЮНЕСКА аб абвяшчэнні Міжнароднага дня роднай мовы (Рэзалюцыя № Α/RES/56/262) і заклікала ўсе дзяржавы спрыяць абароне і захаванню моў народаў свету.
Мова з’яўляецца найбольш магутным інструментам захавання і развіцця нашай культурнай спадчыны ў яе матэрыяльных і нематэрыяльных формах. Любая дзейнасць па садзейнічанні распаўсюджанню роднай мовы дапаможа не толькі лінгвістычнай разнастайнасці і шматмоўю, але і больш поўнаму разуменню моўных і культурных традыцый ва ўсім свеце, а таксама салідарнасці на аснове разумення, памяркоўнасці і дыялогу.
Мовы іграюць найважнейшую ролю для забеспячэння самабытнасці чалавека і груп людзей і іх мірнага суіснавання. Яны служаць адным са стратэгічных фактараў прагрэсу ў дасягненні ўстойлівага развіцця і гарманічных узаемаадносін паміж глабальнымі і мясцовымі ўмовамі. Толькі ўсебаковае прыняцце шматмоўя дасць усім мовам магчымасць здабыць сваё месца ў свеце, ахопленым працэсамі глабалізацыі.
У наш час на Зямлі існуе каля 7 000 моў, і больш паловы з іх могуць знікнуць на працягу жыцця некалькіх пакаленняў, а на 96 % гэтых моў размаўляюць усяго толькі 4 % насельніцтва планеты. Усяго некалькі сотняў моў іграюць бачную ролю ў сістэмах адукацыі і ў дзяржаўнай сферы, і менш за сто моў выкарыстоўваюцца ў свеце лічбавых тэхналогій.
У Міжнародны дзень роднай мовы ўсе мовы прызнаюцца роўнымі, паколькі кожная з іх унікальным чынам адпавядае прызначэнню чалавека і кожная з’яўляецца жывой спадчынай, якую патрэбна аберагаць.
Родная мова накладвае ўнікальны адбітак на кожнага з нас з моманту нараджэння. Ёй неабходна надаваць вельмі вялікую ўвагу, таму што яна з’яўляецца інструментам зносін, разважання і ўспрымання, апісвае наша бачанне свету. Акрамя таго, мова таксама здольная адлюстроўваць сувязь паміж мінулым, сучаснасцю і будучыняй, служыць сродкам выражэння творчасці. Любыя крокі, накіраваныя на распаўсюджанне родных моў, спрыяюць моўнай разнастайнасці і шматмоўнай адукацыі.
Прадстаўленыя на выстаўцы матэрыялы пазнаёмяць чытача з тымі намаганнямі, якія робяць урады, установы сістэмы Арганізацыі Аб’яднаных Нацый, арганізацыі грамадзянскага супольніцтва для захавання, павагі, падтрымання і абароны моў, асабліва тых, якія знаходзяцца пад пагрозай знікнення.
На выстаўцы прадстаўлена звыш 80 публікацый на рускай, беларускай і англійскай мовах: кнігі, перыядычныя выданні, брашуры, буклеты, мімеаграфаваныя матэрыялы.
Экспазіцыя змяшчае наступныя тэматычныя раздзелы:
- Мовы і іх роля ў захаванні і развіцці матэрыяльнай і духоўнай спадчыны.
- Міжнародныя нарматыўна-прававыя акты, якія падтрымліваюць развіццё моўнай разнастайнасці.
- Мова, грамадства, адукацыя і праблемы міжкультурнай камунікацыі.
- Мова і шматмоўе ў эпоху глабалізацыі і глабальных камунікацыйных сетак.
- Моўная палітыка і перспектывы развіцця беларускай мовы ў Рэспубліцы Беларусь.
Выстаўка будзе цікавая лінгвістам, філолагам, супрацоўнікам устаноў культуры і мастацтва, гісторыкам, а таксама шырокаму кругу чытачоў, якія цікавяцца моўнай і культурнай разнастайнасцю.
Тэлефон для даведак: (8 017) 293 27 26.
Карысныя спасылкі
- Міжнародны дзень роднай мовы (ЮНЕСКА)
- Міжнародны год моў
- ААН і шматмоўе
- Мовы карэнных народаў
- Даклад аб рабоце нарады міжнароднай групы экспертаў па мовах карэнных народаў
- Фонд для захавання моў, якія знікаюць
- Міжнародны дзень роднай мовы (ААН)
- Моўная адукацыя важная
- Дзень рускай мовы ў ААН (6 чэрвеня)
Дакументы
- Рэзалюцыя ГА аб заснаванні Года [A/RES/61/266]
- Прамежкавы даклад аб выніках дзейнасці ЮНЕСКА (A/63/349)
- Рэкамендацыя аб развіцці і выкарыстанні шматмоўя і ўсеагульным доступе да кіберпрасторы
- Усеагульная дэкларацыя ЮНЕСКА аб культурнай разнастайнасці
- Канвенцыя аб ахове нематэрыяльнай культурнай спадчыны
- Канвенцыя аб ахове і падтрыманні разнастайнасці форм культурнага самавыражэння
- Дэкларацыя аб правах асоб, якія прыналежаць да нацыянальных або этнічных, рэлігійных і моўных меншасцей