Нацыянальная бібліятэка Беларусі ў межах праекта “На хвалі часу, у плыні жыцця” стварыла новы віртуальны рэсурс, прысвечаны 120-годдзю з дня нараджэння вядомага пісьменніка, крытыка і перакладчыка Міхася Зарэцкага (1901–1937).
20 лістапада 2021 г. мы адзначылі юбілей пісьменніка-маладнякоўца, сябра літаратурных аб’яднанняў “Маладняк” і “Полымя”, творы якога ў 1920–1930-я гг. былі надзвычай папулярнымі як сярод знаўцаў літаратуры, так і сярод простай публікі.
Міхась Зарэцкі (другі справа) са сваякамі. 1926.
З фондаў Беларускага дзяржаўнага архіва-музея літаратуры і мастацтва
У межах віртуальнага праекта ўвазе карыстальнікаў прадстаўлены матэрыял пра жыццё і творчасць Міхася Зарэцкага, цікавыя факты яго біяграфіі, выказванні самога пісьменніка і ўспаміны пра яго сучаснікаў. У раздзеле размешчана 14 алічбаваных кніг празаіка, якія былі выдадзены пры яго жыцці і сёння захоўваюцца ў фондах Нацыянальнай бібліятэкі. Сярод іх – зборнікі апавяданняў “Пела вясна” (1925), “Пад сонцам” (1926), “На чыгунцы” (1928), “Ракавыя жаронцы” (1930), аповесць “Голы звер” (1926), раманы “Сцежкі-дарожкі” (1928) і “Вязьмо” (1932), нарысы “Падарожжа на Новую Зямлю” (1929) і “Лісты ад знаёмага” (1931) і іншыя творы.
Для даследчыкаў і ўсіх, каго цікавіць імя пісьменніка, будуць карыснымі поўныя тэксты артыкулаў, размешчаныя з дазволу іх аўтараў – Алены Белай, Ігара Шаладонава, Васіля Дранько-Майсюка. Прыемна, што да праекта далучаюцца ўсё новыя навукоўцы, якім мы ўдзячны за змястоўныя матэрыялы.
Да сённяшняга часу творчасць Міхася Зарэцкага застаецца да канца недаследаванай, многія яго рукапісы, лісты, фотаздымкі не захаваліся. У раздзеле “Фотагалерэя” прадстаўлены асобныя каштоўныя дакументы з фондаў нашых партнёраў. На здымках можна ўбачыць Міхася Зарэцкага і яго родных, калег і паплечнікаў, нават ёсць магчымасць паглядзець, як пісьменнік адпачываў з сябрамі ў Гурзуфе.
Міхась Зарэцкі (першы злева). 1925 г. Дзеці пісьменніка – Слава і Рада. 1929 г.
З фондаў Беларускага дзяржаўнага архіва-музея літаратуры і мастацтва
Артысты БДТ-2 з беларускімі пісьменнікамі. У другім радзе дзявяты злева – Міхась Зарэцкі.
Мінск. 1930-я (?) гг. З архіва М. Хайноўскай.
З фондаў Дзяржаўнага музея гісторыі беларускай літаратуры
Экспазіцыя прадстаўляе рэчы, звязаныя з пісьменнікам: старонку пра Міхася Зарэцкага з запісной кніжкі яго калегі-маладнякоўца Адама Бабарэкі, запрашальныя білеты на вечары, прысвечаныя юбілеям пісьменніка, машынапіс рэцэнзіі літаратуразнаўца Ю. Пшыркова на раман “Сцежкі-дарожкі” (1958) і інш. Даследчыкам даецца магчымасць спампоўваць усе фотаматэрыялы з мэтай іх далейшага выкарыстання са спасылкай на захавальнікаў дакументаў.
У наш час у гонар Міхася Зарэцкага ладзіцца шэраг разнастайных мерапрыемстваў: арганізуюцца кніжныя і віртуальныя выстаўкі, праходзяць літаратурныя чытанні, лекцыі і вучэбна-пазнавальныя экскурсіі, па матывах твораў празаіка здымаюцца фільмы, выходзяць яго кнігі, ілюстраваныя сучаснымі мастакамі.
Фільм “Нябачаны край” па матывах апавядання М. Зарэцкага “Ой, ляцелі гусі…” (аўтар сцэнарыя і рэжысёр Віктар Аслюк).
Настольны табель-каляндар. 2007 г.
З фондаў Нацыянальнай бібліятэкі Беларусі
Апошнімі ініцыятывамі ў гонар Міхася Зарэцкага стала заснаванне выдавецтвам “Галіяфы” штогадовага літаратурнага конкурсу імя пісьменніка, вынікі якога будуць падведзены ў пачатку 2022 г., а таксама правядзенне 18 лістапада 2021 г. у Нацыянальнай бібліятэцы Беларусі круглага стала “«Сцежкамі…» Міхася Зарэцкага: да 120-годдзя з дня нараджэння”. Пра гэтыя і іншыя мерапрыемствы можна даведацца з раздзела “Ушанаванне памяці Міхася Зарэцкага”.
Віртуальны праект “На хвалі часу, у плыні жыцця” да 100-годдзя ўтварэння літаратурнага аб’яднання “Маладняк” рэалізуецца Нацыянальнай бібліятэкай Беларусі, Дзяржаўным музеем гісторыі беларускай літаратуры, Беларускім дзяржаўным архівам-музеем літаратуры і мастацтва і газетай “Літаратура і мастацтва”.
Запрашаем да знаёмства з праектам і віртуальнай экспазіцыяй, прысвечанай Міхасю Зарэцкаму (праект прадстаўлены на дзвюх мовах – беларускай і рускай).
Матэрыял пададзены інфармацыйна-аналітычным аддзелам.
