Жанр “тэатральнай” аповесці Андрэя Горвата самім аўтарам вызначаецца як “трагікамедыя ў дзвюх частках з антрактам”. Як суадносяцца трагічнае і камічнае ў гэтым тэксце, якія ўзаеміны ў персанажа і аўтара і што прыхавана за кардоннымі дэкарацыямі чалавечай штодзённасці – давайце разбірацца.

А разбірацца ёсць з чым: у тэксце функцыянуе некалькі”вымярэнняў”, якія перагукаюцца паміжсабой і сыходзяцца ў ключавых кропках. Ці – у кропцы, там, дзе зацягнуты ў вузел і адначасна прысутнічаюць “я” і “аўтар” (ад трэцяй асобы).Унутрытэкставы Аўтар (з вялікай літары) і Персанаж (таксама з вялікай) – як двухаблічны Янус.

Тэкст гуляе з чытачом. Аўтар можа аддаваць даніну павагі булгакаўскаму тэксту, уводзячы ў аповед алюзію на досыць вядомую сцэну з працытаванага ў эпіграфе твора класіка. Аўтар можа параўноўваць самога сябе з персанажам Андрэя Федарэнкі. Аўтар можа дэструктаваць тэкст – і тут жа збіраць яго нанова ў “сцэнічнай” версіі, паўтараючы, пераплятаючы, перабудоўваючы. Як на тэатральнай сцэне падчас лёгкага зацямнення варушацца, варочаюцца,тасуюцца дэкарацыі, прымаючы новыя, патрэбныя для развіцця п’есы формы.

Аўтар і сам становіцца Персанажам. І тады, падаецца, сам знікае, правальваючыся ў “шматслойнасць існавання” – то замяняючы акцёра на сцэне, то блытаючы самога сябе з Персанажам, які “прапаў”.

І гэтае пранікненне рэальнасцей (персанажа-Аўтара і персанажа-Персанажа) адна ў адну, гэтая постмадэрновая фрагментацыя тэксту (нават, хутчэй, тэкстаў – бо маем лінію драматурга, які прыехаў ставіць сваю п’есу, а таксама ўмоўны “сцэнар” і лінію Персанажа) дае дзіўны эфект. Тэкст, рассыпаючыся на асобныя плыні, як прамень святла ўпрызме распадаецца на асобныя колеры, усё ж існуе як адзінства. І – як адзінства – пераканаўча і эмацыйна распавядае пра адну з самых загадкавых сфераў чалавечай псіхікі – творчасць.

Літаратурная творчасць як тэатр. Як унутранае (для сябе) акцёрства, калі другасная рэальнасць зрастаецца з першаснай, так, што не адрозніць. Прымерванне на сябе не толькі маскі, але і словаў персанажа, пачуццяў ягоных. Ягонага жыцця.
Je vis. Tu vis. Nous vivre.

Такі ўнутраны спектакль утварае вакол Аўтара па-булгакаўску фантасмагарычную атмасферу. У гэтым карагодзе трагікамедыі, які з цягам часу набірае хуткасць, магчыма ўсё. І падзеі, дзеі, і “…людзі – кіно. Ці тэатр”. Як тут не страціць раўнавагу: “Я падаю, падаю, падаю. І адчуваю пах мокрай травы і гнілых яблыкаў...”

Жыццё – як тэатр. Ці тэатр – як жыццё? Пранікненне розных пластоў рэальнасці адзін у аднаго, “слаі існавання” і постмадэрновая гульня з тэкстамі ў выніку дае эфект “ненадзейнага апавядальніка”. Мы не можам з поўнай упэўненасцю сказаць, што з апісанага з’яўляецца рэальнасцю – ды і, па вялікім рахунку, які з герояў галоўны, Аўтар або Персанаж. Мы не ўпэўненыя да канца ўва многім. Напрыклад, ці існая ў свеце Аўтара абсалютна рэальная для Персанажа “кардонная фігурка Оля”, у якой “работа і кот”. “Усяго адно слова магло спрасціць нашыя стасункі, але гэтае слова не было напісана” дэміургам-сцэнарыстам, і таму ўзаеміны Олі і Персанажа – быццам той кот Шродзінгера, існуюць і не існуюць адначасна. Як і яна сама, як і многае іншае ў мастацкай рэальнасці, што разгортваецца перад чытачом. І калі размежаванне “фантазіі і жыцця” для Аўтара яшчэ досыць важнае на пачатку аповесці, то фінал (“не канец” у аўтарскай тэрміналогіі) разбурае гэтую хісткую мяжу канчаткова і ставіць перад Аўтарам і чытачом пытанне:

– Хто я, хто я, хто я, хто я?

Пытанне датычнае як жыцця ў тэатры, так і “тэатральнасці” чалавечага жыцця ўвогуле. Роляў, каторыя мы граем. Рэквізіту ідэкарацый нашыхстасункаў, калі “акцёры часта паўтараюцьтыя ж рэплікі”. Руціна: “спынішся – засмокча балота, і ўсё”. Чарада будней, якая заўжды, з дня ў дзень падаецца толькі падрыхтоўкаю да нечага важнага, адзінага, самага галоўнага. Прэм’еры. “Гэта не жыццё, а спектакль… Як іначай? Усе так жывуць, і ніхто не скардзіцца. Трэба цярпець”.

Пытанні пошукаў самасці, пытанні “маскавасці” і двухаблічнасці вяртаюць нас да галоўнага локуса твора, сапраўднага цэнтра мастацкага сусвету – Тэатра, у якім, як у сусветнымЯйку, выспявае чаканая Прэм’ера. Тут у белым святле ліфта яўляецца, “нібы добры айцец з белага воблака”, нібы deus ex machine, мастацкі кіраўнік Купалаўскага – “высокі рэжысёр Пінігін”. Тут Света Анікей становіцца цёткай Дуней – “адзін слой, другі, трэці, пяты”. Але дзе ўсё-такі сапраўднае? І чаму Міша Зуй размаўляе як Міша, а неяк Персанаж, ажно пакуль не адкрывае партал у Прудок? І чаму ў Венецыі Марыё ўвесь час многа сонца, а ўФеліцыі рукі сцерліся ад мыцця бялізны?

Калі ласка, адключыце вашы мабільныя тэлефоны. Да пачатку спектакля засталося пяць хвілін.

“Калі ніякага Сержа няма? Калі я проста ўсё прыдумаў? Можа, я і ёсць Серж”.

А можа, ты і ёсць Аўтар, чытач?..

“Я буду жыць пад гэтым небам секунду і буду любіць”.

Бо не любіць тое, штожыве ўнутры цябе, губляецца і зноў знаходзіцца, прарастае скрозь слаі, пласты і глыбы, – немагчыма.