У мінулым годзе грамадскасць Беларусі шырока адзначыла 200 гадоў з дня нараджэння вядомага кампазітара Станіслава Манюшкі. Сёння, 5 мая, у чарговы дзень нараджэння нашага славутага земляка, мы зноў узгадваем яго выбітную асобу і шматгранную творчасць.
Юбілей С. Манюшкі, які быў уключаны ў Спіс памятных дат ЮНЕСКА, не застаўся без увагі Нацыянальнай бібліятэкі Беларусі: супрацоўнікі стварылі маштабны віртуальны праект “Станіслаў Манюшка. Музычны рамантык з Міншчыны”.
Творы кампазітара неаднаразова ставіліся на беларускай сцэне. Сярод іх вадэвіль “Начлег у Апенінах”, аперэта “Латарэя”, оперы “Галька”, “Страшны двор”… Багатае сцэнічнае жыццё атрымала знакамітая опера “Ідылія” (або “Сялянка”) – твор, у якім упершыню са сцэны прагучала беларуская мова, прымаўкі, прыказкі і нацыянальныя мелодыі. З дня яе прэм’еры ў Мінскім гарадскім тэатры – 9 лютага 1852 г. – мастацтвазнаўцы вядуць летазлічэнне беларускага прафесійнага тэатральнага мастацтва.
Станіслаў Манюшка паставіў “Сялянку” разам з Вінцэнтам Дуніным-Марцінкевічам і Канстанцінам Крыжаноўскім. Спектакль меў вялікі поспех, аб чым сведчыць ліст В. Дуніна-Марцінкевіча, які выконваў ролю Навума Прыгаворкі, да кнігавыдаўца А. Завадскага: “Прашу добрага пана выслаць мне першай поштай 40 асобнікаў «Сялянкі», бо Беларусь шалёна патрабуе гэты твор, і калі б меў яго хоць 300 асобнікаў, то распрадаў бы”. Аднак пасля лютаўскай прэм’еры адкрыта оперу больш не выконвалі: паказ спектакля на “простанароднай мове” быў забаронены.
У 1993 г. “Ідылія” была пастаўлена ў Нацыянальным акадэмічным драматычным тэатры імя Я. Купалы рэжысёрам Мікалаем Пінігіным.
“Ідылія” В. Дуніна-Марцінкевіча. Юлія (Зоя Белахвосцік)
Даследчыкі высветлілі, што музычны матэрыял оперы быў створаны калектывам аўтараў, сярод якіх, верагодна, не толькі С. Манюшка, але і К. Крыжаноўскі, В. Дунін-Марцінкевіч і яго дачка Каміла. На жаль, опера амаль не захавалася. Наш сучаснік, вядомы кампазітар і музыкант Уладзімір Кур’ян вырашыў гэтае пытанне і сам напісаў музыку да спектакля “Ідылія”: “Калі ж мая музыка хаця б у некаторыя моманты нагадвае Манюшку – гэта выдатна. Акурат такая была мая патаемная мара”, – адзначыў ён.
У выніку ў спектаклі купалаўцаў опера Манюшкі атрымала другое жыццё, а разам з ім – нязменныя аншлагі, мноства зацікаўленых рэцэнзій і гастрольныя паказы па ўсёй Еўропе.
У 2005 г. “Ідылія” была пастаўлена на сцэне Тэатра драмы і камедыі імя В. І. Дуніна-Марцінкевіча ў Бабруйску, у 2013 г. пастаноўка была адноўлена і адбылася прэм’ера пастаралі пад кіраўніцтвам рэжысёра Сяргея Палешчанкова.
|
|
Сцэны са спектакля “Ідылія” (рэжысёр-пастаноўшчык С. Палешчанкоў)
Больш падрабязна пра сцэнічнае жыццё “Ідыліі” і іншай музычна-тэатральнай спадчыны кампазітара можна даведацца ў раздзеле “Творы С. Манюшкі на беларускай сцэне” віртуальнага праекта “Станіслаў Манюшка. Музычны рамантык з Міншчыны”.
Матэрыял прадастаўлены інфармацыйна-аналітычным аддзелам.
